Thị trường Campuchia "khát" hàng hóa

Chia sẻ tại Hội nghị Thông tin về kế hoạch tổ chức chuỗi sự kiện xúc tiến thương mại với thị trường Campuchia tổ chức sáng nay 12/8, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công thương cho rằng: Những biến động gần đây tại khu vực biên giới Campuchia - Thái Lan mang đến bước ngoặt cơ hội cho hàng hóa Việt Nam.

Bộ Công thương đẩy mạnh kết nối hàng Việt chiếm lĩnh thị trường Campuchia.

"Như chúng ta đã biết, thời gian qua, giữa Campuchia với Thái Lan đã có một số tranh chấp. Chính vì vậy, Thái Lan cho đến nay vẫn đang đóng cửa biên giới", ông Phú nói.

Thực tế này đã tạo ra một cú sốc nguồn cung nghiêm trọng cho thị trường Campuchia. Từ trước đến nay, hàng hóa Thái Lan, với sự đa dạng về mẫu mã và sự thuận lợi về logistics, đã chiếm lĩnh một thị phần rất lớn tại Campuchia. Việc Thái Lan đột ngột đóng cửa giao thương đã khiến thị trường Campuchia rơi vào tình trạng "khan hàng, thiếu hàng", đặc biệt là các mặt hàng tiêu dùng, lương thực, thực phẩm, xăng dầu và các nhu yếu phẩm khác.

"Qua khảo sát cũng như qua thông tin mà Thương vụ của Việt Nam tại Campuchia báo về, hiện nay họ đang rất thiếu hàng. Bộ Công thương nhận định và cho rằng đây là cơ hội rất quý đối với cả hàng hóa của Việt Nam", Cục trưởng Vũ Bá Phú khẳng định.

Theo ông Phú, đây không chỉ là một cơ hội ngắn hạn, mà là một cánh cửa chiến lược để doanh nghiệp Việt Nam tái định vị, xây dựng thương hiệu và chiếm lĩnh lòng tin của người tiêu dùng Campuchia. Việc đáp ứng kịp thời nhu cầu thị trường trong giai đoạn khó khăn sẽ tạo ra một lợi thế cạnh tranh lâu dài.

Điểm nghẽn logistics

Cơ hội lớn luôn đi kèm với những thách thức không nhỏ. Quan hệ kinh tế - thương mại song phương Việt Nam - Campuchia vốn đã có nền tảng vững chắc, với kim ngạch hai chiều tăng trưởng ấn tượng, đạt 10,1 tỷ USD năm 2024. Tuy nhiên, bà Hoàng Hoài Hạnh, Phó trưởng phòng Ngành hàng, Cục Xuất nhập khẩu cho rằng, mặc dù hệ thống đường bộ và cửa khẩu quốc tế đã được quan tâm đầu tư, nhưng hạ tầng hỗ trợ thương mại như kho bãi, trung tâm logistics, chợ biên giới vẫn còn thiếu và yếu.

Một vấn đề nan giải khác mà bà Hạnh nhấn mạnh là tình trạng thương mại tiểu ngạch vẫn còn phổ biến. "Tình trạng này có thể dẫn tới rất nhiều rủi ro như nhà nước không thống kê được giao dịch, từ đó thất thu thuế; giao dịch không thông qua hợp đồng chính thức, do đó dẫn đến rủi ro về chất lượng, ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng", bà Hạnh cảnh báo. Thêm vào đó, tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại qua đường mòn, lối mở vẫn diễn biến phức tạp, gây méo mó thị trường và ảnh hưởng đến các doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Ông Trần Chí Dũng, Tổng thư ký Hiệp hội Dịch vụ logistics Việt Nam chia sẻ những điểm nghẽn trong logistics.

Ông Trần Chí Dũng, Tổng thư ký Hiệp hội Dịch vụ logistics Việt Nam cho biết: Các doanh nghiệp logistics thường xuyên gặp khó khăn trong việc hoạch định tuyến đường vận tải tối ưu. "Ngay từ khi làm ăn đã không bao giờ chốt ngay được hợp đồng. Từ khi tìm hiểu đến khi chốt được hợp đồng thì có thể mất rất nhiều thời gian, nhưng khi chốt được rồi thì lại cần hàng đi ngay. Việc xin cấp phép cho một lô hàng cụ thể, với điểm đi điểm đến chính xác, thường rất mất thời gian", ông Dũng giải thích.

Sự thiếu chủ động này dẫn đến những tình huống "dở khóc dở cười", khi doanh nghiệp phải chuyển sang các phương thức vận tải đắt đỏ hơn như đường hàng không chỉ vì không kịp hoàn tất thủ tục đường bộ. "Bàn với nhau mãi chẳng được, đi đường biển không được, đi đường bộ cũng không được luôn, phải đi hàng không rất tốn kém", ông Dũng nêu thực trạng và nhấn mạnh, đây chính là những chi phí vô hình làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam.

Tạo cú hích tổng lực cho hàng Việt

Để tháo gỡ, bà Hoàng Hoài Hạnh đề xuất cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế chính sách, đặc biệt là triển khai hiệu quả Hiệp định Thương mại biên giới, nhằm tạo ra một hành lang pháp lý minh bạch, thuận lợi cho thương mại chính ngạch. Cùng với đó, việc đẩy mạnh đầu tư, nâng cấp hạ tầng tại các cửa khẩu trọng điểm, phát triển các trung tâm logistics vùng biên là yêu cầu cấp bách để giải quyết nút thắt về hạ tầng.

Ông Trần Chí Dũng đề xuất xây dựng một "hành lang số" song song với hành lang vận tải vật lý. "Nếu chúng ta có một nền tảng số, chúng ta có thể biết được 100% các lô hàng, và doanh nghiệp có thể chủ động trong việc lên kế hoạch. Một hệ thống số hóa sẽ giúp các cơ quan chức năng (hải quan, kiểm dịch) kiểm soát tốt hơn, trong khi doanh nghiệp có thể tối ưu hóa chi phí và thời gian, tạo ra lợi thế cạnh tranh thực sự", ông Dũng nói.

Chia sẻ với mối quan tâm của doanh nghiệp, ông Vũ Bá Phú cho biết: Bộ Công thương đã chỉ đạo Cục Xúc tiến thương mại cùng các đơn vị liên quan tổ chức một chiến dịch xúc tiến xuất khẩu hàng hóa sang Campuchia. Những hoạt động này được thiết kế theo một chuỗi liên hoàn, từ tìm hiểu thị trường, kết nối đối tác, cho đến thúc đẩy bán hàng trực tiếp, tạo ra một cú hích tổng lực cho hàng hóa Việt Nam.

Phát biểu từ đầu cầu Campuchia, ông Đỗ Việt Phương, Tham tán Thương mại Việt Nam, xác nhận tình hình ổn định đã trở lại và Chính phủ mới của Campuchia đang rất quyết liệt trong việc thu hút đầu tư, đặc biệt là vào lĩnh vực nông nghiệp và công nghiệp chế biến. Ông cũng cho biết thông tin về việc Campuchia đang đàm phán với Hoa Kỳ về ưu đãi thuế quan, mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sản xuất tại Campuchia để tận dụng lợi thế xuất khẩu sang thị trường thứ ba.