Theo Bộ Xây dựng, Nghị quyết số 57/2022 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án xây dựng đường Vành đai 3 TP.HCM giao Bộ Giao thông Vận tải (nay là Bộ Xây dựng) chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, các bộ, ngành và địa phương liên quan xây dựng phương án thu hồi vốn đầu tư dự án (không bao gồm đường song hành).

Nguồn thu này sẽ hoàn trả ngân sách trung ương và ngân sách địa phương theo tỷ lệ vốn góp đầu tư của từng bên.

Thực hiện quy định của Luật Đường bộ, Bộ Xây dựng đã xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định số 130/2024/NĐ-CP, quy định việc thu phí sử dụng đường bộ cao tốc đối với phương tiện lưu thông trên các tuyến cao tốc thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước trực tiếp quản lý, khai thác.

Nghị định 130/2024/NĐ-CP quy định cụ thể các điều kiện, thời điểm, mức thu, chế độ thu, nộp, miễn, quản lý và sử dụng phí đường bộ cao tốc thuộc phạm vi quản lý của Bộ Xây dựng.

Một trong những điều kiện để thu phí là tuyến đường phải có Đề án khai thác tài sản được cấp có thẩm quyền phê duyệt, theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công. Việc xây dựng Đề án này được thực hiện theo Nghị định số 44/2024/NĐ-CP về quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ.

Dẫn quy định tại Luật Đường bộ, Bộ Xây dựng cho biết tuyến đường Vành đai 3 thuộc thẩm quyền quản lý của UBND TP.HCM. Bộ đã thống nhất với UBND tỉnh Đồng Nai và đề nghị TP.HCM báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét việc giao UBND thành phố quản lý, khai thác toàn bộ tuyến Vành đai 3, bao gồm cả đoạn tuyến thuộc Dự án thành phần 1A đoạn Tân Vạn - Nhơn Trạch (giai đoạn 1).

Để kịp thời triển khai thu phí, Bộ Xây dựng đề nghị UBND TP.HCM sớm xây dựng Đề án khai thác tài sản theo Nghị định 44/2024, trong đó nghiên cứu phương án mở rộng tuyến theo quy hoạch được phê duyệt tại Quyết định số 1454/QĐ-TTg ngày 1/9/2021 của Thủ tướng Chính phủ. Thành phố sẽ tổ chức thu phí theo Nghị định 130/2024 và các quy định pháp luật liên quan.

Trước đó, đối với các tuyến cao tốc do Bộ quản lý, Bộ Xây dựng đã phê duyệt Đề án khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ đối với tuyến cao tốc Hòa Liên -Túy Loan và các tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021–2025.

Theo đó, 13 dự án cao tốc do Nhà nước đầu tư gồm: Bãi Vọt - Hàm Nghi, Hàm Nghi - Vũng Áng, Vũng Áng - Bùng, Bùng - Vạn Ninh, Vạn Ninh - Cam Lộ, Hòa Liên - Túy Loan, Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Hoài Nhơn - Quy Nhơn, Quy Nhơn - Chí Thạnh, Chí Thạnh - Vân Phong, Vân Phong - Nha Trang, Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau sẽ được thu phí trong 7 năm kể từ ngày đưa vào vận hành.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng cũng đã phê duyệt đề án khai thác đối với 5 dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1, đầu tư bằng vốn ngân sách, dự kiến bắt đầu thu phí từ tháng 1/2026 gồm: Mai Sơn - quốc lộ 45, quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây.