AI mở ra cơ hội số hóa di sản

Chiều 6/12, Hội Kiến trúc sư Cần Thơ tổ chức hội thảo "AI trong thiết kế kiến trúc". Theo Th.s KTS Trần Văn Sáng, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Cần Thơ, những năm gần đây, trí tuệ nhân tạo (AI) nổi lên như một công cụ có khả năng thay đổi sâu rộng nhiều lĩnh vực, trong đó có kiến trúc, quy hoạch.

"Nhằm định hướng đúng đắn cho đội ngũ kiến trúc sư, Hội Kiến trúc sư Cần Thơ tổ chức hội thảo chuyên đề về ứng dụng AI trong thiết kế, tạo diễn đàn trao đổi, chia sẻ góc nhìn thực tế về công nghệ này đang phát triển nhanh", ông Sáng nói.

KTS Vũ Đức Chiến, Công ty thiết kế kiến trúc và xây dựng B+Architects, Nhà sáng lập cộng đồng Urban Sketchers Vietnam cho rằng, Cần Thơ là trung tâm vùng Đồng bằng sông Cửu Long, địa phương sở hữu nhiều công trình kiến trúc mang giá trị lịch sử và văn hóa.

"Tuy nhiên, quá trình đô thị hóa nhanh cũng đặt ra thách thức lớn trong việc bảo tồn, kết nối và truyền lại những giá trị đó cho thế hệ sau. AI mở ra cơ hội số hóa di sản, mô phỏng công trình, hỗ trợ nghiên cứu quy hoạch và đánh giá tác động đô thị, nhưng chỉ phát huy hiệu quả khi kiến trúc sư hiểu rõ giá trị của những gì họ muốn gìn giữ", KTS Chiến đề xuất.

Cũng theo KTS Vũ Đức Chiến, ứng dụng AI càng mạnh mẽ thì người kiến trúc sư càng cần nền tảng mỹ thuật và bản sắc cá nhân rõ ràng. Ông nhấn mạnh vai trò của ký họa trong việc bảo tồn di sản đô thị, phát triển cảm thụ thẩm mỹ và rèn luyện tư duy thiết kế.

"Ký họa giúp chúng ta đọc hiểu không gian, cảm nhận vật liệu, gìn giữ những giá trị di sản của đô thị. Khi kiến trúc sư có nền tảng hội họa và mỹ thuật tốt, họ mới có thể điều khiển AI theo cách sáng tạo, có chiều sâu và mang bản sắc riêng", KTS Chiến nhìn nhận.

AI không phải đối thủ mà là công cụ

Ở góc nhìn chuyên môn, KTS Nguyễn Trọng Tường Trang, Giám đốc sáng tạo Công ty TNHH Trúc Khánh Hưng cho rằng, AI hiện nay được xem như một "công cụ siêu hạng", có thể đảm nhận phần lớn các thao tác kỹ thuật trong quy trình thiết kế.

AI giúp rút ngắn khoảng 70% thời gian cho những công việc lặp lại như dựng mô hình 3D, bao cảnh, bố trí ánh sáng, thiết lập vật liệu hay các bước thiết lập để render. "Nói bình dân dễ hiểu, AI chắp thêm 'đôi cánh' cho giới kiến trúc sư 'bay xa và bay cao'. Bay xa đến đâu và bay cao như thế nào vẫn phụ thuộc vào năng lực chuyên môn của chính người sử dụng", KTS Nguyễn Trọng Tường Trang nhấn mạnh.

Điểm mạnh nhất của AI trong thiết kế kiến trúc, theo chuyên gia, là khả năng duy trì "dòng chảy tư duy liên tục". Việc suy nghĩ, chỉnh sửa ra kết quả gần như tức thời giúp người thiết kế không bị ngắt quãng, từ đó kích thích sáng tạo và duy trì cảm hứng nghề nghiệp.

AI không thay thế tư duy mà khuếch đại khả năng sáng tạo của kiến trúc sư, cho phép họ dành nhiều thời gian hơn cho ý tưởng, nghiên cứu và giải pháp không gian thay vì xử lý các thao tác kỹ thuật thuần túy.

Hội thảo cũng đặt vấn đề về thế hệ sinh viên kiến trúc, những người tiếp cận công nghệ sớm và có lợi thế lớn trong việc làm chủ các công cụ mới. Tuy nhiên, không ít sinh viên hiện nay phụ thuộc nhiều vào phần mềm, thiếu rèn luyện về tư duy cấu trúc, mỹ thuật hay kỹ năng vẽ tay.

Điều mà AI không bao giờ thay thế được chính là trực giác nghề nghiệp, cảm xúc không gian và khả năng sáng tạo mang màu sắc cá nhân. Vì vậy, việc kết hợp giữa nền tảng mỹ thuật, ký họa, tư duy thiết kế với khả năng sử dụng AI sẽ giúp sinh viên và kiến trúc sư trẻ tạo nên sự khác biệt.

Nhiều ý kiến khẳng định, AI không phải là đối thủ của KTS, mà là công cụ giúp nghề kiến trúc bước sang giai đoạn phát triển mới: nhanh hơn, chính xác hơn và sáng tạo hơn. Tuy nhiên, bản chất của kiến trúc vẫn là câu chuyện của con người, của văn hóa và của trí tưởng tượng.

Hội Kiến trúc sư Cần Thơ kỳ vọng, hội thảo là bước khởi đầu để đội ngũ KTS trong vùng tiếp cận AI một cách bài bản, chủ động và sáng tạo, từ đó đóng góp nhiều hơn cho quá trình xây dựng và phát triển đô thị trong giai đoạn mới.