Đãi ngộ xứng đáng để nâng cao vị thế của nhà giáo trong xã hội

Sáng 17/11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại tổ dự thảo nghị quyết của Quốc hội liên quan những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Quan tâm chính sách đãi ngộ dành cho nhà giáo, đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn TP Hà Nội) đồng tình quy định áp dụng phụ cấp ưu đãi cho nhà giáo ở mức 70% đối với giáo viên mầm non, phổ thông và 100% đối với người công tác ở vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

"Tối qua xem đoạn phim tài liệu về một cô giáo vùng cao, tôi thấy mình gần như rơi nước mắt. Cô giáo vùng cao ấy đã hy sinh mọi thứ, lăn lộn đi gánh gạo, gánh rau… để học sinh ở trường nội trú có đồ ăn, dù đó không phải công việc của cô. Đó là sự hy sinh, vô cùng vất vả", ông Cường chia sẻ.

Theo đại biểu Cường, đãi ngộ xứng đáng không chỉ giúp nhà giáo yên tâm công tác, mà người hưởng lợi cuối cùng chính là học sinh và toàn xã hội. Khi xã hội đặt nhà giáo ở vị thế cao hơn, họ sẽ đóng góp, giảng dạy tốt hơn và đối tượng hưởng lợi chính là người học.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan (đoàn TP Hà Nội) cũng đánh giá cao những chính sách đãi ngộ đặc thù dành cho nhà giáo tại dự thảo nghị quyết, tạo động lực thực chất cho đội ngũ nhà giáo.

"Quy định này không chỉ giúp nhà giáo tăng thêm thu nhập mà còn là giải pháp phù hợp để nâng cao đời sống và vị thế giáo viên - một lực lượng quan trọng quyết định chất lượng giáo dục nước nhà", đại biểu Lan nhấn mạnh.

Đề xuất xã hội hóa cung cấp bộ sách giáo khoa miễn phí trên toàn quốc

Nhấn mạnh quy định về việc thống nhất sử dụng một bộ sách giáo khoa trên toàn quốc là nội dung quan trọng, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (đoàn TP Hà Nội) cho rằng, nếu không có một bộ sách giáo khoa thống nhất, rất khó thực hiện việc điều chỉnh, cập nhật các chương trình giáo dục.

Đồng thời, đại biểu khẳng định: Nhà nước phải đóng vai trò trụ cột trong việc nâng cấp, điều chỉnh kiến thức sách giáo khoa, cũng như triển khai chính sách về miễn phí sách giáo khoa.

Đại biểu Hà lo ngại việc dự thảo chưa làm rõ lộ trình, phương án thực hiện; hiện nay vẫn chưa lựa chọn được bộ sách giáo khoa thống nhất trên cả nước, trong khi đây là vấn đề cử tri rất quan tâm.

Đại biểu cho rằng, cần có giải pháp mạnh mẽ, cụ thể hơn nữa trong triển khai nội dung này, quy định rõ lộ trình thực hiện, đồng thời rà soát bộ sách giáo khoa hiện nay, xem xét cắt bỏ một số sách giáo khoa không cần thiết (về hoạt động trải nghiệm, giáo dục thể chất) để tránh lãng phí nguồn lực cho xã hội, cũng như cho phụ huynh học sinh.

Cũng quan tâm nội dung này, đại biểu Ma Thị Thúy (Đoàn Tuyên Quang) nhấn mạnh, đây là chính sách rất lớn, mang ý nghĩa sâu sắc về phúc lợi xã hội và công bằng trong giáo dục.

"Sách giáo khoa không chỉ là công cụ học tập, mà còn là biểu tượng của tri thức, phương tiện đầu tiên để mọi trẻ em tiếp cận quyền học tập bình đẳng được Hiến pháp và pháp luật ghi nhận. Chủ trương miễn phí sách giáo khoa là một bước tiến thể hiện bản chất nhân văn, xã hội chủ nghĩa của nền giáo dục nước ta", đại biểu Thúy nêu.

Ngoài ra, bà kiến nghị ưu tiên thực hiện sớm ở vùng đặc biệt khó khăn, miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi người dân thực sự cần sự hỗ trợ nhất; như vậy vừa thể hiện chính sách nhân văn, vừa đúng tinh thần "không để ai bị bỏ lại phía sau" trong giáo dục.

Cùng đó, cho phép huy động nguồn lực xã hội hóa, quỹ học bổng, cũng như doanh nghiệp, tổ chức chính trị - xã hội cùng tham gia cung cấp sách giáo khoa miễn phí thay vì chỉ dựa vào ngân sách Nhà nước.

Đại biểu cũng đề nghị xem xét thí điểm mô hình thư viện sách giáo khoa dùng chung tại các trường phổ thông từ năm 2026, đặc biệt ở vùng nông thôn, miền núi để học sinh được mượn và sử dụng lại sách giáo khoa miễn phí trong thời gian chờ triển khai đồng bộ.

Băn khoăn quy định giao thẩm quyền tuyển dụng, điều động giáo viên

Quan tâm đến quy định giao thẩm quyền tuyển dụng, điều động nhà giáo, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Đoàn TP Hà Nội) cho biết, kết luận 137 về đề án sắp xếp tổ chức lại các đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp quy định: UBND cấp tỉnh quản lý các trường trung học phổ thông hoặc liên cấp có cấp trung học phổ thông. Các khối trường trung học cơ sở, tiểu học, mầm non do UBND cấp xã quản lý.

Mặt khác, Nghị định 142/2025/NĐ-CP cũng nêu rõ: UBND cấp xã quyết định phân bổ, giao dự toán ngân sách đối với cơ sở giáo dục trực thuộc khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt, duyệt quyết toán, thông báo quyết toán năm và báo cáo quyết toán ngân sách của các cơ sở giáo dục trực thuộc.

Trong khi đó, dự thảo nghị quyết lại quy định: Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo thực hiện thẩm quyền tuyển dụng, tiếp nhận, điều động, thuyên chuyển, biệt phái nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục và nhân viên trong các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên công lập trên địa bàn tỉnh.

Với bối cảnh, năm học 2024-2025 toàn quốc còn thiếu 102.000 giáo viên mầm non và phổ thông so với định mức biên chế, đại biểu Nhị Hà cho rằng, cần có giải pháp đột phá tháo gỡ tình trạng này.

Bà kiến nghị nghiên cứu lại nội dung tại dự thảo nghị quyết theo hướng phân cấp mạnh mẽ cho UBND cấp xã tổ chức tuyển dụng, điều động viên chức ngành giáo dục thuộc thẩm quyền của UBND xã/phường.

Trong khi đó, đại biểu Hoàng Văn Cường lại ủng hộ quy định giao Sở Giáo dục và Đào tạo đứng ra tổ chức tuyển dụng và quản lý đội ngũ nhà giáo trong toàn tỉnh.

Theo ông, đây là "đột phá rất lớn" bởi Sở giáo dục là đơn vị hiểu rõ nhất yêu cầu chuyên môn, từ đó sẽ tuyển được những nhân sự phù hợp nhất. Cơ chế này sẽ giải quyết dứt điểm tình trạng nơi thừa, nơi thiếu giáo viên cục bộ mà không thể điều chuyển như hiện nay, đồng thời tạo ra một mặt bằng chất lượng chung cho đội ngũ nhà giáo trên toàn địa bàn.

"Việc ứng viên chỉ cần nộp một bộ hồ sơ để thi tuyển chung cho cả tỉnh cũng mang lại lợi ích, giảm bớt gánh nặng thủ tục và thời gian", đại biểu Cường nêu quan điểm.