Đề nghị xem xét quy định tài sản tăng thêm 1 tỷ đồng trở lên phải xác minh

Sáng 5/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng.

Quan tâm đến quy định về kê khai và xác minh tài sản, thu nhập, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn TP Hà Nội) dẫn nội dung từ dự thảo Luật: Trường hợp tài sản tăng thêm từ 1 tỷ đồng trở lên, cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập phải tiến hành xác minh.

Theo đại biểu, quy định này cần xem xét lại. Điều quan trọng không phải là tài sản tăng bao nhiêu, mà là người kê khai có giải trình rõ ràng, hợp lý hay không. Nếu người kê khai có chứng từ, bằng chứng hợp pháp về việc mua bán, chuyển nhượng tài sản thì không nên bắt buộc xác minh, tránh gây lãng phí thời gian và nguồn lực.

"Việc xác minh chỉ nên tiến hành khi có dấu hiệu kê khai không trung thực, có tố cáo hoặc nghi ngờ về nguồn gốc tài sản. Làm như vậy vừa hợp lý, vừa tránh tạo tâm lý e ngại cho những người có thu nhập chính đáng", đại biểu nêu ý kiến.

Ông cũng đề nghị không nên áp dụng hình thức "bốc thăm" để xác minh ngẫu nhiên, vì điều đó khiến công tác phòng, chống tham nhũng mang tính may rủi, thiếu cơ sở pháp lý.

Thay vào đó, có thể quy định xác minh định kỳ theo tỷ lệ luân phiên, ví dụ mỗi năm kiểm tra 20% số người kê khai, như vậy trong 5 năm toàn bộ đối tượng sẽ được xác minh một lần. Cách làm này bảo đảm tính công bằng, minh bạch và giúp việc xác minh trở nên bình thường, không mang tính tiêu cực hay áp lực.

Về quy định thu hồi tài sản tham nhũng, theo đại biểu đây là vấn đề được dư luận rất quan tâm. Thực tế, có trường hợp sau khi bị phát hiện tham nhũng, người vi phạm đã tẩu tán hoặc phân tán tài sản cho người thân, gây khó khăn trong quá trình thu hồi.

Do đó, ông đề nghị luật cần bổ sung quy định cho phép điều tra, xác minh cả tài sản của những người có liên quan khi người phạm tội đã bị truy tố về hành vi tham nhũng hoặc gây thất thoát tài sản nhà nước.

"Quy định này không chỉ giúp ngăn chặn việc tẩu tán tài sản, mà còn tăng tính răn đe, nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản tham nhũng", đại biểu đoàn TP Hà Nội nhấn mạnh.

Tránh chồng chéo trong kiểm tra phòng, chống tham nhũng

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP.HCM) quan tâm đến nội dung có nên đưa quy định về cơ quan kiểm tra của Đảng vào luật hay không.

Theo đại biểu, việc này là hợp lý, hiện nay, trong các tổ chức của Đảng cũng có Ủy ban Kiểm tra các cấp, có chức năng kiểm tra, giám sát đảng viên, bao gồm cả những người giữ chức vụ trong cơ quan nhà nước hoặc doanh nghiệp, tổ chức xã hội khác.

Tuy nhiên, ông cho rằng, cần làm rõ phạm vi, đối tượng kiểm tra để tránh chồng chéo với cơ quan thanh tra hoặc cơ quan thực hiện nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng trong bộ máy nhà nước.

Về đối tượng kê khai tài sản, đại biểu cho rằng chỉ nên áp dụng với cán bộ, công chức, viên chức, những người có trách nhiệm công vụ.

Đối với doanh nhân, đặc biệt là người được thuê điều hành doanh nghiệp nhà nước hoặc được cử đại diện phần vốn nhà nước, đại biểu cho rằng không nên buộc họ kê khai toàn bộ tài sản như công chức, viên chức.

Ông lấy ví dụ, một doanh nghiệp nhà nước 100% vốn thuê giám đốc là người nước ngoài, không thể yêu cầu họ kê khai toàn bộ tài sản cá nhân, kể cả ở nước ngoài, vì điều này xâm phạm quyền riêng tư đã được quy định tại Hiến pháp và Bộ luật Dân sự.

Tuy nhiên, những người này vẫn phải tuân thủ các quy định của Luật Phòng, chống tham nhũng, không được hối lộ, nhận hối lộ; phải kê khai thu nhập và kê khai thuế thông qua thu nhập đó.

Hiện nay, Luật Doanh nghiệp cũng đã có các quy định nhằm phòng ngừa tiêu cực, đơn cử như cấm người quản lý doanh nghiệp ký hợp đồng với công ty mà bản thân hoặc người thân có cổ phần. Do đó, ông cho rằng, không nên lo ngại việc không kê khai tài sản với các đối tượng không phải công chức, viên chức sẽ làm giảm hiệu quả phòng, chống tham nhũng.

Cũng thảo luận nội dung này, đại biểu Trần Công Phàn (đoàn TP.HCM) cho rằng cần nghiên cứu kỹ quy định người nước ngoài làm giám đốc tại các công ty, doanh nghiệp 50% hoặc 100% vốn Nhà nước có phải kê khai về tài sản, thu nhập hay loại trừ việc kê khai hay không. Từ đó, đại biểu đề nghị giao Chính phủ xem xét quy định chi tiết nội dung này.

Về quy định bổ sung cơ quan kiểm tra phòng chống tham nhũng, đại biểu Tô Thị Bích Châu (TP.HCM) cũng đề nghị cần làm rõ cơ chế phối hợp để tránh chồng chéo.

Đại biểu dẫn chứng, hiện có tình trạng cùng một đơn vị bị nhiều cơ quan cùng lúc vào kiểm tra, thanh tra, kiểm toán khiến công việc bị gián đoạn. Thực tế, có cơ quan chỉ gần 200 cán bộ, nhưng hàng chục người phải thường xuyên phục vụ các đoàn kiểm tra, làm chậm tiến độ giải quyết công việc cho người dân.

Góp ý thêm về tiêu chí đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng, bà đề nghị bổ sung quy định về công khai kết quả đánh giá, xếp loại công tác phòng, chống tham nhũng của các bộ, ngành, địa phương.

Đặc biệt cần chú trọng những lĩnh vực nhạy cảm như đất đai, tài chính, thanh tra, kiểm toán – nơi người dân thường xuyên phản ánh, khiếu nại. Việc công khai thứ hạng, kết quả đánh giá sẽ tạo động lực thi đua, cạnh tranh lành mạnh giữa các cơ quan, qua đó củng cố niềm tin và tăng cường giám sát xã hội.