Thu hút dòng vốn quốc tế, phát triển dịch vụ tài chính cao cấp

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, sáng 11/6, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính (TTTC) quốc tế tại Việt Nam.

Theo ông Thắng, việc xây dựng, củng cố và phát huy những lợi thế cạnh tranh để hình thành TTTC quốc tế đặt ra nhiều thách thức với Việt Nam. Tuy nhiên, nếu thành công, sẽ giúp đất nước kết nối thị trường tài chính toàn cầu; thu hút các tổ chức tài chính nước ngoài, tạo ra nguồn lực đầu tư mới, thúc đẩy nguồn lực đầu tư hiện hữu.

Đồng thời, tận dụng cơ hội dịch chuyển dòng vốn đầu tư quốc tế; thúc đẩy phát triển thị trường tài chính Việt Nam hiệu quả, bắt kịp chuẩn mực quốc tế; góp phần phát triển bền vững kinh tế đất nước, nâng cao vai trò, vị thế, uy tín và ảnh hưởng của Việt Nam trên trường quốc tế. Từ đó, bảo đảm quốc phòng an ninh, nhất là trong trong lĩnh vực tài chính, từ sớm, từ xa.

"Việc xây dựng, vận hành và phát triển TTTC quốc tế có tính cạnh tranh tại Việt Nam sẽ góp phần đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc", ông Thắng nói.

Theo dự thảo Nghị quyết, TTTC quốc tế đặt tại TP.HCM và TP Đà Nẵng, định hướng phát triển hài hòa, có sự phân công chức năng rõ rệt dựa trên lợi thế từng thành phố và vùng; đảm bảo sự công bằng, tương hỗ lẫn nhau; đồng thời liên kết chặt chẽ các TTTC lớn trong khu vực.

Nhằm tạo khuôn khổ pháp lý thu hút đầu tư, thúc đẩy hoạt động kinh doanh trong TTTC quốc tế trên các lĩnh vực, dự thảo nghị quyết đề xuất 15 cơ chế, chính sách đặc thù, bao gồm:

Chính sách ngoại hối; Chính sách về hoạt động ngân hàng; Chính sách tài chính, phát triển thị trường vốn; Chính sách thuế tại Trung tâm tài chính quốc tế; Chính sách về xuất nhập cảnh, cư trú, lao động đối với chuyên gia, nhà quản lý và nhà đầu tư; Chính sách về lao động, việc làm và an sinh xã hội; Chính sách đất đai tại Trung tâm tài chính quốc tế; Chính sách về xây dựng, môi trường; Chính sách thử nghiệm có kiểm soát cho dịch vụ tài chính ứng dụng công nghệ (FinTech) và đổi mới sáng tạo; Chính sách ưu đãi theo lĩnh vực; Chính sách đối với nhà đầu tư chiến lược; Chính sách phát triển hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội; Chính sách về xuất khẩu, nhập khẩu và phân phối hàng hóa, dịch vụ; Chính sách về phí, lệ phí; Chính sách về giải quyết tranh chấp trong hoạt động đầu tư kinh doanh.

Các cơ chế, chính sách đặc thù trên sẽ tạo điều kiện để TTTC quốc tế thu hút dòng vốn quốc tế phục vụ cho 3 đột phá chiến lược, các động lực tăng trưởng truyền thống và động lực tăng trưởng mới (kinh tế số, kinh tế xanh, đổi mới sáng tạo...).

Đồng thời, phát triển dịch vụ tài chính cao cấp, thử nghiệm và quản lý các thị trường mới do thực tiễn đặt ra (tài sản số, tín chỉ các-bon…); hình thành nguồn nhân lực chất lượng cao. Từ đó, kết nối với kinh tế thế giới và nâng tầm vị thế của Việt Nam trên thị trường tài chính toàn cầu; góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước.

Về thủ tục hành chính để thực thi các cơ chế, chính sách đặc thù trong vận hành, phát triển TTTC quốc tế, dự thảo nghị quyết cũng xây dựng theo hướng đơn giản, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho tổ chức, cá nhân tham gia phát triển TTTC quốc tế.

Có cơ chế kiểm soát, tránh lợi dụng gây thất thoát ngân sách

Thẩm tra nội dung trên, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban nhất trí về chủ trương, song căn cứ đặc điểm riêng biệt của mỗi thành phố (TP.HCM và Đà Nẵng), đề nghị nghị quyết có thể quy định chính sách chung, nhưng những văn bản dưới luật cần có quy định tương ứng để phát huy tiềm năng, thế mạnh riêng biệt của mỗi cơ sở.

Đồng thời, có quy định về cơ chế phối hợp để mang lại hiệu quả tổng thể, nâng cao hiệu quả quản lý, kiểm soát để bảo đảm cạnh tranh lành mạnh.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính tán thành cơ chế đặc thù cho các TTTC quốc tế, Ủy ban KTTC đề nghị bổ sung quy định về trách nhiệm các cơ quan, bảo đảm an toàn tài chính, an toàn hệ thống ngân hàng, tránh lợi dụng pháp luật.

Rà soát tổng thể các ưu đãi về thuế để một mặt bảo đảm tính hấp dẫn nhưng không chênh lệch quá cao, bảo đảm không vi phạm cam kết quốc tế; thủ tục hưởng ưu đãi cần đơn giản, minh bạch.

Mặt khác, có cơ chế kiểm soát, hướng dẫn cụ thể việc áp dụng ưu đãi đối với doanh nghiệp có hiện diện thương mại vừa hoạt động tại TTTC quốc tế, vừa có hoạt động ngoài TTTC quốc tế, tránh lợi dụng gây thất thoát ngân sách.

Ủy ban KTTC cũng đề nghị đánh giá rõ hơn tính hiệu quả, phù hợp của các ưu đãi thuế cho các thành viên trong TTTC quốc tế với những quy định về thuế Tối thiểu toàn cầu của OECD (đã được quy định tại Nghị quyết 107/2023/QH15).

Tán thành việc cần có cơ chế đặc thù giải quyết tranh chấp; có định chế tài phán đủ mạnh, phù hợp thông lệ quốc tế, đồng thời đủ chặt chẽ để tạo môi trường tin cậy cho đầu tư.

Ông Mãi cho biết, để bảo đảm căn cứ pháp lý phù hợp, minh bạch, bình đẳng, Ủy ban KTTC đề nghị làm rõ mô hình, cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ của Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc TTTC quốc tế, mối liên quan với Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam; hiệu lực phán quyết, việc tổ chức thi hành, cũng như những ưu thế riêng có; điểm khác biệt so với cơ chế giải quyết tranh chấp hiện nay.

Đồng thời, đề nghị sớm nghiên cứu, thành lập Tòa án chuyên biệt để giải quyết tranh chấp trong TTTC quốc tế theo Kết luận của Bộ Chính trị, bảo đảm việc triển khai đồng bộ.