Bộ Xây dựng ban hành Thông tư số 33/2025/TT-BXD với hiệu lực từ ngày 1/1/2026, quy định toàn diện về quản lý và khai thác vận tải đường sắt.

Thông tư được xem là bước hoàn thiện quan trọng trong hệ thống pháp luật chuyên ngành, nhằm đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa mạng lưới giao thông đường sắt, nâng cao an toàn vận hành và chuẩn hóa chất lượng dịch vụ vận tải. 

Trong bối cảnh ngành đường sắt đang thúc đẩy tái cơ cấu và đầu tư phát triển theo hướng đồng bộ - hiệu quả - bền vững, việc ban hành Thông tư 33/2025/TT-BXD có ý nghĩa thiết thực, tạo khuôn khổ rõ ràng để các doanh nghiệp và cơ quan quản lý triển khai công tác vận tải một cách thống nhất.

Theo Thông tư, phạm vi điều chỉnh bao gồm các nội dung quan trọng như đăng kiểm, đăng ký và xác định niên hạn sử dụng phương tiện giao thông đường sắt. Đây là những yếu tố then chốt bảo đảm phương tiện được vận hành trong tình trạng kỹ thuật tốt, giảm thiểu nguy cơ hỏng hóc và nâng cao mức độ an toàn cho hành khách. Thông tư cũng quy định đầy đủ về nhân viên đường sắt - lực lượng đóng vai trò nòng cốt trong tổ chức vận tải và điều hành chạy tàu. Việc chuẩn hóa tiêu chuẩn, nhiệm vụ và trách nhiệm của đội ngũ này góp phần tăng tính chuyên nghiệp, đồng thời nâng cao chất lượng phục vụ.

Đối với hoạt động vận tải, Thông tư quản lý cả vận tải hành khách, hành lý và hàng hóa trên đường sắt quốc gia cũng như đường sắt chuyên dùng có nối ray với mạng lưới quốc gia. Việc áp dụng thống nhất các quy định đối với cả hai loại hình này giúp tạo sự đồng bộ trong khai thác, nâng cao hiệu quả vận chuyển và hỗ trợ tốt hơn cho các hoạt động logistics, kết nối vùng và giảm chi phí vận tải xã hội. 

Bên cạnh đó, Thông tư nêu rõ trách nhiệm của tổ chức và cá nhân khi xảy ra tai nạn giao thông đường sắt, đặc biệt về việc phối hợp ứng cứu, cung cấp thông tin và khắc phục hậu quả. Đây là cơ sở quan trọng giúp nâng cao khả năng ứng phó sự cố, bảo đảm công tác cứu nạn được triển khai nhanh chóng - hiệu quả.

Ngoài ra, Thông tư còn quy định chi tiết về đặc điểm kinh tế - kỹ thuật đối với dịch vụ vận chuyển hành khách nội địa trên đường sắt quốc gia. Quy định này không chỉ giúp chuẩn hóa chất lượng dịch vụ mà còn là nền tảng để cơ quan quản lý đánh giá hiệu quả hoạt động, xây dựng các chính sách hỗ trợ phù hợp và thu hút đầu tư vào lĩnh vực vận tải đường sắt.

Thông tư cũng xác định rõ những trường hợp không thuộc phạm vi áp dụng. Cụ thể, Thông tư không điều chỉnh việc đăng kiểm linh kiện, phương tiện hoạt động trên đường sắt chuyên dùng không nối ray với đường sắt quốc gia hoặc đường sắt địa phương và không đi qua khu dân cư, đồng thời không quản lý việc đăng kiểm các phương tiện không giao cắt với hệ thống đường bộ. Những trường hợp liên quan đến phương tiện của quân đội, công an sử dụng cho mục đích quốc phòng - an ninh cũng được loại trừ khỏi phạm vi điều chỉnh nhằm bảo đảm yêu cầu đặc thù. 

Thông tư không áp dụng cho linh kiện lắp trên phương tiện nhập khẩu nguyên chiếc, cũng như không áp dụng đối với nhân viên đường sắt phục vụ lắp đặt thiết bị, thử nghiệm hoặc thi công các dự án xây dựng đường sắt. Việc xác định rõ ràng phạm vi và ngoại lệ góp phần tránh chồng chéo pháp lý và giúp các tổ chức, doanh nghiệp dễ dàng hơn trong triển khai thực hiện.

Thông tư 33/2025/TT-BXD áp dụng cho các tổ chức, cá nhân tham gia quản lý và khai thác vận tải đường sắt. Với những quy định chi tiết, dễ hiểu và phù hợp với thực tiễn, Thông tư được kỳ vọng sẽ tăng cường năng lực quản lý nhà nước, nâng cao an toàn vận tải, chuyên nghiệp hóa hoạt động vận hành và góp phần xây dựng ngành đường sắt hiện đại, thân thiện, hiệu quả hơn trong thời gian tới.