Những tháng cuối năm 2025 thị trường cát xây dựng tại Nghệ An đang mất cân đối cung cầu nghiêm trọng. Nhiều thời điểm cát xây dựng trở nên khan hiếm, giá cả leo thang khiến nhiều người xây dựng công trình rơi vào tình cảnh khó khăn.

Các mỏ cát trên địa bàn Nghệ An khai thác không đủ cung ứng nhu cầu xây dựng.

Trước tình hình thực tế, thời gian gần đây các bộ, ngành Trung ương và tỉnh Nghệ An đã có nhiều chỉ đạo và chính sách để tăng cường nguồn cung vật liệu, nhất là cát xây dựng phục vụ các công trình dự án trọng điểm. Đây cũng là vấn đề nhiều doanh nghiệp, người dân đang mong chờ được tháo gỡ.

Ông Phạm Hồng Vân, phường Vinh Lộc, Nghệ An bày tỏ: "Bình thường như năm ngoái chở về đến đây là 160.000 đồng/m³, mà giờ lên 310.000 đồng/m³. Hiện tại, gia đình tôi đang xây dựng tòa nhà làm việc đã thi công phần thô lên đến tầng 6, nhưng do giá cát tăng cao và có phần khan hàng nên phải thi công cầm chừng ảnh hưởng đến tiến độ, cũng phát sinh chi phí xây dựng không nhỏ. 

Đề nghị UBND tỉnh, các ban, ngành làm thế nào để vật liệu xây dựng, đặc biệt là cát xuống giá đi một tí để nhân dân người ta còn xây dựng, bởi cho đến thời điểm này đã vào những tháng cuối năm giá cát vẫn chưa có dấu hiệu lắng xuống. 

Giá cát tại bến cao, trong khi đó do khan hàng, giảm chuyến nên phương tiện vận chuyển cũng tăng cước để bù chi phí. Cuối cùng người tiêu dùng phải gánh tất cả. Khan hiếm cát dẫn đến công trình thi công chậm hơn và giá cả leo thang sẽ kéo theo một khoản phát sinh không nhỏ so với dự toán ban đầu".

Cát khan hiếm, giá cả tăng cao nhiều công trình phải thi công cầm chừng.

Ông Nguyễn Doãn Đức, Giám đốc Công ty CP Cát sạn và Vận tải Thanh Chương (Nghệ An) cho hay: Nhu cầu sử dụng cát để xây dựng thì lớn mà lượng cung cấp chỉ đáp ứng 20 - 25% nên giá nó sẽ đẩy lên. Với tình trạng khan hiếm cát kéo dài trong suốt thời gian qua, người dân đã rất vất vả, chật vật với từng khối cát để xây dựng công trình.

Theo ông Lê Khánh Sang, Phó trưởng phòng Kinh tế và Vật liệu xây dựng Nghệ An, qua khảo sát từ nhiều doanh nghiệp, chưa kể cát san lấp, nhu cầu cát xây dựng phục vụ nội tỉnh tại Nghệ An hàng năm phải cần trên 4 triệu m³. Và qua công tác rà soát của Sở có thể dự báo nhu cầu cát xây dựng cho những năm tới đây cũng không nằm dưới con số này. 

Dự kiến từ 2025-2030 trung bình hàng năm cần khoảng 4 triệu m³, trong khi đó tổng công suất hiện đang được cấp phép xấp xỉ 2 triệu m³. Chưa kể, nhiều doanh nghiệp được cấp phép nhưng hết hạn, có doanh nghiệp còn hạn nhưng chưa đủ điều kiện khai thác.

Để đảm bảo nguồn cung ứng cát xây dựng, các ngành chức năng và doanh nghiệp khai thác đang có đề xuất cho phép tăng công suất, trữ lượng khai thác tại các mỏ cát trên địa bàn.

Ông Hoàng Văn Dũng, đại diện Công ty TNHH Một thành viên B&T Đô Lương, Nghệ An chia sẻ: "Hiện, công ty đang chỉ đạo bán giá 166.000 đồng/m³ cát tại mỏ, nhưng do mưa bão, lụt kéo dài nên sản lượng khai thác chưa đáp ứng được hết nhu cầu của người dân.

Để đáp ứng được, chúng tôi xin nâng trữ lượng lên bởi mỏ mới hoạt động trữ lượng rất nhiều. Nếu nâng công suất thì cũng phải tăng trữ lượng nên doanh nghiệp chúng tôi cũng đề xuất các cấp cho nâng cấp cho nâng trữ lượng lên".

Ông Nguyễn Công Lực, Trưởng phòng Khoáng Sản, Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An cho biết: "Việc các doanh nghiệp có đề xuất nâng công suất và nâng trữ lượng liên quan trực tiếp đến tuổi thọ mỏ. Đây cũng là đề xuất hợp lý của doanh nghiệp. Vấn đề tuổi thọ mỏ sau khi nâng công suất, còn liên quan đến chỉ số hoàn bồi, mở rộng hoặc cho khai thác xuống chiều sâu. 

Chúng tôi sẽ tham mưu UBND tỉnh bổ sung trữ lượng để ổn định thời gian hoạt động, cũng như trữ lượng và đáp ứng sản lượng. Sau đó, sẽ có hướng dẫn cụ thể cho các đơn vị khai thác mỏ nhằm nâng cao tuổi thọ của mỏ cát sau khi nâng công suất".