Tìm giải pháp khơi thông luồng lạch

Trên địa bàn tỉnh Nghệ An đang có bốn cảng cá do Nhà nước đầu tư và đơn vị quản lý, gồm: Quỳnh Phương, Lạch Quèn, Lạch Vạn và Cửa Hội. Bên cạnh đó, tỉnh cũng có năm khu neo đậu, tránh trú bão, gồm: Lạch Cờn, Lạch Quèn, Lạch Vạn, Lạch Thơi, Lạch Lò.

Các tàu thuyền về neo đậu tại một bến cá khu vực phường Cửa Lò (Nghệ An).

Và hiện có hơn 3.400 tàu thuyền khai thác hải sản, thế nhưng hiện tượng bồi lắng xảy ra ở các cảng cá, cửa lạch khiến ngư dân gặp rất nhiều khó khăn.

Điển hình là khu vực Lạch Thơi, dù đã được cải tạo nhưng hiện nay vẫn tiếp tục bồi lắng trở lại. Hiện các cấp ngành, địa phương vẫn đang đề xuất hướng giải quyết bền lâu.

Anh Trần Văn Hậu ngư dân tại xã Diễn Châu, chia sẻ: "Trước đây tại cảng cá Lạch Vạn (xã Diễn Châu), các tàu cá có thể cập bến dễ dàng, nhưng nay nhiều tàu công suất lớn phải neo ngoài cửa biển rồi thuê thuyền nhỏ vận chuyển hải sản vào bờ.

Mỗi chuyến như vậy vừa tốn thời gian, vừa phát sinh thêm chi phí. Cá không còn được tươi ngon, gây ảnh hưởng lớn đến giá bán và chất lượng giao nhận hàng hóa".

Cảng cá Lạch Quèn, xã Quỳnh Phú (Nghệ An) hiện nay bị bồi lắng nghiêm trọng, gây cản trở hoạt động ra vào của tàu thuyền.

Ông Nguyễn Văn Lợi, Chủ tịch UBND xã Diễn Châu cho biết: "Nghề cá là nguồn sống chính của người dân trong xã với gần 400 tàu thuyền. Cửa Lạch Vạn bị bồi lấp khiến tàu lớn không thể ra vào, ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế địa phương. Thậm chí, nhiều ngư dân không dám đầu tư đóng tàu công suất lớn.

Lạch Vạn cũng nạo vét một hai lần nhưng cứ nạo vét xong được khoảng một hai năm là bồi lắng trở lại.

Chính quyền huyện Diễn Châu trước đây và xã Diễn Châu hiện tại cũng đã có đề xuất nạo vét luồng lạch phải nghiên cứu phương án chống bồi lấp trở lại như xây kè hai bên luồng lạch, đặc biệt công tác quản lý, bảo trì hệ thống luồng lạch phải được quan tâm hơn thì mới có thể giải quyết bền vững".

Không chỉ cửa Lạch Vạn, tình trạng tương tự còn diễn ra ở cảng cá Lạch Quèn, khu neo đậu Lạch Thơi xã Quỳnh Phú. Theo nhiều ngư dân địa phương, đoạn luồng từ Đồn Biên phòng Lạch Thơi ra đến cửa biển dài khoảng 800 mét, nay thường xuyên xảy ra sự cố mắc cạn.

Cần thực hiện theo định hướng Nghị định 80

Ông Cao Xuân Điệp, Phó chủ tịch UBND xã Quỳnh Phú cho biết: "Hiện xã đang quản lý hai cảng cá là Lạch Thơi và Lạch Quèn, với hơn 600 tàu cá đang hoạt động. Tuy nhiên, tình trạng bồi lắng kéo dài đang cản trở sự phát triển của nghề cá và các dịch vụ hậu cần.

Trước đây, khu neo đậu Lạch Thơi cũng được các cấp ngành Trung ương và tỉnh bố trí kinh phí cải tạo nạo vét nhưng chỉ được khoảng 2 năm là lại bị bồi lắng trở lại".

"Hiện tại, chúng tôi đã có kiến nghị cơ quan chức năng sớm có biện pháp nạo vét, gia cố và kè luồng lạch, vì đây là khu vực bãi ngang thường xuyên bị bồi lấp. Mặt khác các cấp ngành cũng cần nghiên cứu các giải pháp về quản lý, bảo trì, quy chuẩn thực hiện khi xây dựng cảng cá, khu neo đậu theo quy định tại Nghị định 80 của Chính phủ.

Bởi như tôi được biết, Nghị định 80 yêu cầu các đơn vị, ngành chức năng phải ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đối với cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá; quy chế mẫu quản lý cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá khi tiến hành xây dựng các hạng mục luồng lạch nhằm đảm bảo tính đồng bộ.

Bên cạnh đó việc xây dựng phải phù hợp với điều kiện địa lý tự nhiên của từng vùng, từng địa phương; bảo đảm đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật xây dựng cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá, đồng thời tính đến tác động của biến đổi khí hậu và nước biển dâng, thì mới hướng đến cửa lạch, cảng cá, khu neo đậu bền lâu, đảm bảo thông suốt cho tàu thuyền ra vào", ông Điệp cho biết thêm.

Tàu thuyền ra vào khu vực Lạch Vạn, xã Diễn Châu gặp nhiều khó khăn do luồng lạch bị bồi lắng.

Ông Trần Xuân Học, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An cho biết: "Nạo vét luồng lạch, cảng cá, khu neo đậu cần kết hợp với giải pháp kỹ thuật như tiến hành kè hai bên bờ lạch, xây dựng các tuyến luồng lạch… theo phê duyệt. Nếu chỉ nạo vét thì chỉ được một vài năm là lại bồi lắng, do đó cần phải có giải pháp căn cơ, tuy nhiên cần chi phí rất lớn. Qua đó đề nghị các ngành chức năng quan tâm hơn nữa đến công tác nạo vét luồng lạch.

Đồng thời kiến nghị Trung ương sớm bố trí nguồn kinh phí để đầu tư nâng cấp các cảng cá và các khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền theo quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, phù hợp với điều kiện địa lý tự nhiên của từng vùng, từng địa phương; bảo đảm đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật xây dựng cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá, đồng thời tính đến tác động của biến đổi khí hậu và nước biển dâng theo quy định tại Nghị định số 80/2012/NĐ-CP của Chính phủ.

Tuy nhiên, đây là các hạng mục cần nguồn kinh phí lớn và dài hạn. Hiện Sở đang tiếp tục trình cấp trên bố trí vốn để thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm khắc phục tình trạng bồi lắng, đảm bảo an toàn cho hoạt động nghề cá lâu dài".