Những người giữ "mạch sống" cho hệ thống điều hành bay

Mỗi ngày, hàng ngàn chuyến bay cất hạ cánh tại các sân bay trong nước và bay quá cảnh qua vùng thông báo bay Hồ Chí Minh. Đằng sau sự chính xác tuyệt đối ấy không chỉ có phi công hay kiểm soát viên không lưu, mà còn có những kỹ sư âm thầm ngày đêm theo dõi hệ thống máy chủ, thiết bị radar, đường truyền dữ liệu. Họ là những người giữ cho mạch máu điều hành bay luôn thông suốt với những công việc thầm lặng trong căn phòng kỹ thuật kín gió để theo dõi từng dòng dữ liệu, từng tín hiệu truyền đi.

Họ là những người đảm bảo hệ thống điều hành không lưu vận hành ổn định từng giây, từng phút. Kỹ sư Lê Nguyễn Hoài Nam, Đội phó Đội Công nghệ thông tin - Trung tâm Bảo đảm kỹ thuật, Công ty Quản lý bay miền Nam, là một trong những người góp phần thầm lặng ấy.

Sinh năm 1988 tại tỉnh Thanh Hóa, anh Hoài Nam gắn bó gần như trọn vẹn thanh xuân của mình với ngành quản lý bay, một lĩnh vực đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối, cẩn trọng trong từng thao tác kỹ thuật và tinh thần trách nhiệm không giới hạn.

Công tác tại Công ty quản lý bay miền Nam, nhưng không phải làm nhiệm vụ của những chiến sĩ "cảnh sát giao thông" trên bầu trời, Đội Công nghệ thông tin, Trung tâm Bảo đảm kỹ thuật, làm nhiệm vụ duy trì hệ thống hoạt động ổn định và giữ "mạch sống" cho toàn bộ hệ thống điều hành không lưu nơi mọi sự cố dù nhỏ nhất đều có thể ảnh hưởng đến hàng nghìn hành khách trên bầu trời.

Ở vị trí Đội phó Đội Công nghệ thông tin, anh Hoài Nam chịu trách nhiệm đảm bảo kỹ thuật cho hàng loạt hệ thống trọng yếu như các hệ thống quản lý không lưu tự động (ATMAS), hệ thống xử lý và chuyển mạch điện văn (AMHS, AMSS), hệ thống xử lý tín hiệu giám sát ADS-B...

Mỗi hệ thống đều là mắt xích sống còn trong chuỗi vận hành không lưu, đòi hỏi sự sẵn sàng 24/7, không cho phép một phút gián đoạn. "Chúng tôi quen với việc không được phép sai. Mỗi ca trực là một lần canh giữ an toàn cho hàng trăm chuyến bay," anh Hoài Nam chia sẻ.

Cùng với nhiệm vụ kỹ thuật, anh Hoài Nam còn là người tổ chức, điều phối nhân sự ca trực, đảm bảo đội ngũ kỹ thuật viên đủ lực lượng, đúng chuyên môn và phản ứng nhanh trước mọi tình huống. Dưới sự điều hành của anh, Đội công nghệ thông tin nhiều năm liền duy trì trạng thái vận hành ổn định tuyệt đối, không để xảy ra sự cố nghiêm trọng nào ảnh hưởng đến hoạt động bay.

Những sáng kiến thiết thực

Điểm đặc biệt ở anh Hoài Nam là tư duy sáng tạo không ngừng và khả năng nghiên cứu ứng dụng công nghệ hiện đại vào thực tiễn, giúp tiết kiệm chi phí và tăng độ tin cậy cho hệ thống kỹ thuật của ngành.

Năm 2019, sáng kiến thay thế các máy tính chuyên dụng bằng các dòng máy tính thương mại cho hệ thống ATM tại trung tâm điều hành không lưu AACC Hồ Chí Minh do anh đề xuất và triển khai thành công, đã giúp giải bài toán khan hiếm linh kiện, đồng thời mở ra hướng đi mới khi áp dụng công nghệ ảo hóa (Virtual Machine) trong lĩnh vực quản lý bay. Sáng kiến này được Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam công nhận và đánh giá cao, không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn đảm bảo hệ thống luôn sẵn sàng hoạt động trong mọi tình huống.

Giai đoạn 2017-2020, anh đóng vai trò quan trọng trong nhóm thực hiện đề tài phát triển hệ thống quản lý không lưu dự phòng tại AACC Hồ Chí Minh, một công trình then chốt đảm bảo tính liên tục và an toàn cho hoạt động điều hành không lưu. Hệ thống dự phòng được thiết lập hoàn chỉnh, đảm bảo nếu hệ thống chính gặp sự cố, Trung tâm vẫn có thể điều hành bay an toàn trong 3-5 ngày đủ thời gian để khắc phục và khôi phục hệ thống chính.

"Không ai muốn tình huống khẩn cấp xảy ra, nhưng chúng tôi luôn phải chuẩn bị cho điều đó. Hệ thống dự phòng giống như chiếc phao cứu sinh của ngành," anh Hoài Nam nói.

Đặc biệt, thời điểm dịch COVID-19 khiến toàn ngành hàng không bị ảnh hưởng, anh Hoài Nam cùng các đồng nghiệp không ngồi yên. Anh chủ trì nghiên cứu và xây dựng hệ thống huấn luyện trực tuyến cho kiểm soát viên không lưu (SIM Online) giúp duy trì công tác đào tạo, rèn luyện kỹ năng trong giai đoạn giãn cách xã hội.

Công trình này sau đó tiếp tục phát triển thành phòng mô phỏng huấn luyện 3D 180° (SIM 3D) với đầy đủ tính năng, cho phép kiểm soát viên không lưu tập luyện, thi sát hạch trong môi trường ảo với độ chân thực cao.

Nhờ đó, công tác huấn luyện không lưu được duy trì liên tục, nâng cao chất lượng kiểm soát viên, tiết kiệm đáng kể chi phí đào tạo, đồng thời tạo tiền đề cho việc áp dụng công nghệ mô phỏng tiên tiến trong ngành quản lý bay.

Không chỉ là một kỹ sư giỏi, anh Hoài Nam còn là người truyền cảm hứng, khơi dậy tinh thần và niềm say mê nghề nghiệp trong đội ngũ trẻ. Anh thường xuyên tổ chức các buổi đào tạo nội bộ, workshop chia sẻ kiến thức, giúp đồng nghiệp tiếp cận công nghệ mới. Nhiều cán bộ kỹ thuật trẻ trưởng thành từ chính môi trường mà anh gây dựng.

Trong quản lý, anh chọn cách làm gương hơn là ra lệnh, anh cho rằng muốn đội ngũ làm tốt, trước tiên mình phải làm giỏi, làm chuẩn, làm hết lòng. Sự tâm huyết ấy khiến anh trở thành hạt nhân gắn kết của cả đội kỹ thuật, nơi tinh thần học hỏi và hỗ trợ lẫn nhau trở thành văn hóa làm việc.

Đằng sau những chuyến bay an toàn, sau tiếng cất cánh của những phi cơ khổng lồ, là những con người như anh Hoài Nam, lặng thầm giữ vững nền tảng công nghệ và niềm tin vào sự an toàn tuyệt đối. Anh không phải là người được hành khách nhìn thấy nhưng công việc của anh chính là lý do để mọi hành khách yên tâm bay trên bầu trời Việt Nam.

Với những đóng góp nổi bật trong nghiên cứu khoa học, sáng kiến công nghệ, tinh thần trách nhiệm và hiệu quả quản lý, kỹ sư Lê Nguyễn Hoài Nam đã nhận được danh hiệu "Chiến sĩ thi đua ngành Giao thông Vận tải", phần thưởng cho một người thợ kỹ thuật thầm lặng nhưng tỏa sáng bằng trí tuệ và cống hiến bền bỉ.

Ông Đặng Văn Thái, Giám đốc Công ty Quản lý bay miền Nam cho biết, từ đầu tháng 5 đến nay, anh Nam, với bề dày kinh nghiệm trong lĩnh vực cài đặt dữ liệu và tinh chỉnh chức năng hệ thống Quản lý Không lưu nên đã được Tổng công ty và Công ty cử sang Ban Quản lý dự án ATCC/HCM để phối hợp, hỗ trợ chuyên gia trong việc cài đặt, tinh chỉnh hệ thống ATM mới. Mục đích phục vụ cho công trình trọng điểm quốc gia Trung tâm Kiểm soát không lưu Hồ Chí Minh mới.

Hệ thống mới có nhiều ưu điểm và thêm nhiều chức năng tiên tiến hơn hệ thống cũ, góp phần đảm bảo cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay được an toàn-điều hòa và hiệu quả nhưng cũng đòi hỏi công tác chuẩn bị phải chu đáo, nhịp nhàng giữa Không lưu và kỹ thuật để sớm đưa hệ thống vào hoạt động.