Chiều 8/10, tiếp tục Phiên họp thứ 50, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Phòng bệnh.

Góp ý vào dự án luật, Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh: "Không thể coi sang chấn tâm lý sau thiên tai là chuyện nhỏ. Đó là một vấn đề rất lớn của thế giới chứ không phải chỉ riêng chúng ta, nhất là khi Việt Nam là một đất nước thường xuyên xảy ra thiên tai".

Chia sẻ từ trải nghiệm thực tế sau bão Yagi năm ngoái, khi đến thăm những thôn xóm, bản làng bị vùi lấp, ông cho rằng, sau thiên tai, chúng ta thường tập trung cứu trợ, chuyển giống, dựng lại nhà, nhưng có những tổn thất không gì bù đắp được.

"Hãy tưởng tượng những con người đó, những người mẹ mất con, những đứa trẻ mất cha mẹ. Từ sang chấn tinh thần, họ có thể mắc các căn bệnh trầm uất, sợ hãi, thậm chí mất đi niềm tin và sức sống. Chúng ta xuống cứu trợ rồi đi về, nhưng bóng tối, cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, sẽ còn bao trùm những vùng đất đó", ông Hoan trăn trở.

Theo Phó chủ tịch Quốc hội, những ám ảnh này nghiêm trọng đến mức "nghe tiếng mưa rơi người ta cũng hoảng loạn, sợ rằng bão tố lại tới". Vấn đề này không chỉ nảy sinh các hệ lụy về sức khỏe con người mà còn cả về mặt xã hội, khi có những người dân mất niềm tin, không muốn dựng lại cuộc đời.

Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Bộ Y tế lưu ý đến khái niệm "sang chấn tâm lý sau thiên tai" vì vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến nạn nhân mà còn tác động đến cả những người tham gia cứu hộ, cứu nạn như bộ đội, lực lượng đặc biệt, khi họ phải chứng kiến quá nhiều cái chết thương tâm.

Nhấn mạnh thế giới đã có nghiên cứu sâu, ông Hoan chỉ ra: "Ở nước ngoài, người ta có rất nhiều giải pháp để tiếp cận các vùng thiên tai, giúp giảm thiểu sang chấn tâm lý, một căn bệnh dẫn đến nhiều hệ lụy cho con người, cộng đồng".

Phát biểu góp ý, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định: "Phòng bệnh hơn chữa bệnh" và yêu cầu rà soát kỹ lưỡng để tránh trùng lặp với Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007.

Ông đặc biệt nhấn mạnh việc luật phải thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị, trong đó xác định bảo vệ sức khỏe nhân dân là nhiệm vụ chính trị hàng đầu, là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và mỗi người dân, làm sao để mỗi gia đình, mỗi người dân có kiến thức phòng bệnh.

Nhắc lại khẩu hiệu "sáng thể dục, chiều thể thao, tối cất cao tiếng hát", Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ Y tế phải phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hướng tới mục tiêu mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe, sống lâu, sống khỏe, sống lành mạnh để nâng cao thể chất.

Đặt ra vấn đề cốt lõi là tính khả thi và nguồn lực thực hiện, ông phân tích, chúng ta quyết hàng loạt chủ trương rất hay, hợp lòng dân, dân rất đồng tình như miễn học phí, xây nhà đại đoàn kết... nhưng "vấn đề đầu tiên là tiền đâu"?

Chủ tịch Quốc hội yêu cầu các cơ quan phải đánh giá kỹ lưỡng tác động chính sách và nguồn lực đảm bảo, phải cân đối ngân sách một cách thực tế. 

Theo ông, nhiều quỹ được lập ra chỉ được chi cho những mục đích hẹp như thiên tai, địch họa, không thể tùy tiện sử dụng. Đặc biệt, sau những trận bão lũ lớn vừa qua, hàng loạt nhà cửa sập đổ cần được xây dựng lại, tạo thêm áp lực lớn lên ngân sách.

"Luật phòng bệnh này ra đời đòi hỏi phải có nguồn lực đảm bảo. Chúng ta phải xác định phạm vi, đối tượng hợp lý, phù hợp với khả năng của đất nước", ông nêu rõ.

Ông Mẫn yêu cầu cơ quan soạn thảo và thẩm tra phải đánh giá kỹ tác động chính sách, cân đối ngân sách, đặc biệt khi dự thảo đề xuất thành lập Quỹ Phòng bệnh. Theo ông, cần thiết kế cơ chế quản lý quỹ minh bạch, hiệu quả, tránh trùng lặp nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước và quan trọng là không phát sinh thêm tổ chức mới.