Đây là một trong những nội dung trọng tâm được nêu trong văn bản của UBND TP.HCM vừa gửi đến các đơn vị chức năng nhằm khẩn trương triển khai đồng bộ các giải pháp kiểm soát, khắc phục ô nhiễm môi trường trên địa bàn thành phố.

Đường Rừng Sác (Cần Giờ) đề xuất hạn chế lưu thông phương tiện dưới chuẩn khí thải.

Công khai lộ trình chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh

Theo đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường được giao chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng Kế hoạch hành động về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2025 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Kế hoạch này phải có lộ trình cụ thể, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước khi phê duyệt và hoàn thành trong tháng 11/2025.

Cùng với đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng cần khẩn trương nghiên cứu, xây dựng và trình cấp có thẩm quyền lộ trình kiểm soát ô nhiễm nguồn nước trên địa bàn, thời gian hoàn thành trong quý IV/2025.

Song song, TP.HCM yêu cầu đầu tư và hoàn thiện hệ thống quan trắc môi trường hiện đại, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, đảm bảo đồng bộ và kết nối với hệ thống quan trắc quốc gia. Dự án này dự kiến hoàn thành trong quý III/2026.

Ngoài ra, tổ chức quan trắc, giám sát chất lượng môi trường; trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá diễn biến chất lượng, đề xuất ban hành các quy định, tiêu chuẩn môi trường ở địa phương ở mức nghiêm ngặt hơn quy chuẩn quốc gia để bảo vệ sức khỏe người dân, đặc biệt tại các khu vực ô nhiễm nặng hoặc có mật độ dân cư cao trong trường hợp cần thiết theo quy định. Thời gian hoàn thành trong quý I/2026…

UBND TP.HCM giao Sở Xây dựng chủ trì triển khai nhiệm vụ tập trung phát triển hạ tầng phục vụ giao thông sử dụng năng lượng sạch, chuyển đổi mạnh phương tiện giao thông công cộng sang sử dụng phương tiện sử dụng năng lượng sạch, thân thiện với môi trường.

Đồng thời, triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp, chính sách hỗ trợ cụ thể để tạo thuận lợi cho người dân thực hiện lộ trình chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang phương tiện sử dụng năng lượng sạch, hạn chế ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống của nhân dân.

"Công bố sớm, công khai lộ trình chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh, kèm theo các chính sách hỗ trợ cụ thể, khả thi để người dân và doanh nghiệp thực hiện. Nghiên cứu, áp dụng công cụ kinh tế thay cho mệnh lệnh hành chính trong quản lý, kiểm soát, chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng năng lượng hóa thạch, không đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn về môi trường", UBND TP.HCM lưu ý.

Đề xuất lập vành đai thí điểm vùng phát thải thấp ở trung tâm TP.HCM từ năm 2026. Ảnh: Sở Xây dựng TP.HCM.

Lộ trình lập vùng phát thải thấp

Theo đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông trên địa bàn, TP.HCM sẽ triển khai mô hình "vùng phát thải thấp" (Low Emission Zone - LEZ). Đây là giải pháp trọng tâm nhằm kiểm soát khí thải phương tiện giao thông, giảm phát thải khí nhà kính, đồng thời khuyến khích người dân chuyển đổi sang xe điện và phương tiện sử dụng năng lượng sạch.

Theo đề án, trong giai đoạn đầu (dự kiến năm 2026), vùng phát thải thấp sẽ được triển khai tại khu vực trung tâm thành phố, nơi có mật độ giao thông cao và nguy cơ ô nhiễm nghiêm trọng và thí điểm hạn chế lưu thông phương tiện dưới chuẩn khí thải trên đường Rừng Sác (đoạn từ phà Bình Khánh đến đường Duyên Hải).

Giai đoạn này sẽ hạn chế hoạt động của xe công nghệ, xe kinh doanh vận tải dưới mức khí thải và thí điểm hạn chế lưu thông phương tiện dưới tiêu chuẩn khí thải trên đường Rừng Sác.

Các phương tiện sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, thân thiện môi trường, cùng xe công vụ, xe ưu tiên hoặc xe được cấp phép đặc biệt, sẽ được phép lưu thông trong khu vực này.

Vùng phát thải thấp trung tâm thành phố bao gồm một vành đai giới hạn bởi 15 cầu và 20 tuyến đường.

Giai đoạn 2027 - 2030, thành phố sẽ kiểm định khí thải xe máy trên diện rộng. Từ đó, hạn chế các phương tiện ô tô dưới tiêu chuẩn khí thải mức 4 và xe mô tô, xe gắn máy dưới tiêu chuẩn khí thải mức 2 lưu thông khu vực trung tâm thành phố, đồng thời mở rộng khu vực hạn chế đến các xã Bình Khánh, An Thới Đông, Cần Giờ và Thạnh An.

Ở giai đoạn tiếp theo (sau năm 2030), thành phố sẽ mở rộng vùng phát thải thấp sang vành đai 1, bao gồm các khu vực quận, huyện cũ gồm: Thủ Đức, Gò Vấp, Phú Nhuận, Tân Bình… Dự kiến sẽ có khoảng 200 vị trí lắp đặt camera ANPR sẽ được lắp đặt trong toàn thành phố, các vị trí lắp đặt cụ thể sẽ căn cứ vào mức ô nhiễm không khí đo lường tại thời điểm đó.

Từ năm 2032, nâng cao tiêu chuẩn khí thải áp dụng cho toàn bộ phương tiện lưu thông trong khu vực này.

TP.HCM sẽ triển khai hệ thống camera dạng biển số (ANPR) để giám sát khí thải tại 58 vị trí ở trung tâm và 9 vị trí trên đường Rừng Sác.

Song song đó, biển báo khu vực phát thải thấp (LEZ) sẽ được lắp đặt tại các vị trí ra – vào khu vực, giúp người điều khiển phương tiện dễ dàng nhận biết và lựa chọn tuyến đường phù hợp.

TP.HCM cũng kiến nghị Bộ Xây dựng bổ sung biển báo LEZ vào quy chuẩn quốc gia về báo hiệu đường bộ, kết hợp với hệ thống vạch kẻ đường có ký hiệu "LEZ" tại các vị trí cần thiết.

Với các trường hợp vi phạm, cơ quan chức năng sẽ xử phạt hành chính và trừ điểm giấy phép lái xe, căn cứ theo Khoản 1 Điều 6 và Khoản 1 Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP.