Thi đua đã trở thành hành động cụ thể trong công việc hằng ngày, lan tỏa mạnh mẽ, tạo ra sản phẩm, công trình có chất lượng và giá trị thực tiễn cao.

Chủ động nhận diện, gỡ điểm nghẽn

Những tháng chạy đua cuối cùng, lễ phát động thi đua 60 ngày đêm thi công nước rút như tiếp thêm sức mạnh, thổi bùng khí thế trên đại công trường cao tốc Bắc - Nam đoạn Chí Thạnh - Vân Phong.

Sau một hành trình dài ngày - đêm không nghỉ, tính đến 16/10/2025, chỉ sau gần 2 năm thi công, sản lượng thực hiện dự án đã đạt 90%. Theo ông Lê Quốc Dũng, Giám đốc Ban QLDA 7 (chủ đầu tư), dự án sẽ được đưa vào khai thác dịp 19/12 tới.

Không chỉ dự án Chí Thạnh - Vân Phong, 5 năm qua, thi đua cùng các đơn vị quản lý dự án thuộc Bộ Xây dựng, Ban QLDA 7 còn là điểm sáng về hiệu quả điều hành, đưa loạt dự án trọng điểm cán đích sớm như: Vĩnh Hảo - Phan Thiết, cầu Mỹ Thuận 2, Vân Phong - Nha Trang, góp phần quan trọng vào mục tiêu đến năm 2025, cả nước có 3.000km cao tốc.

Trao đổi với Báo Xây dựng, ông Nguyễn Thế Minh, Phó cục trưởng Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng cho biết, Chính phủ đã đặt mục tiêu đến năm 2025 hoàn thành 3.000km và đến năm 2030 đạt 5.000km cao tốc.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã quyết liệt chỉ đạo cả hệ thống chính trị vào cuộc, chủ động nhận diện để tháo gỡ các điểm nghẽn.

Trước hết là GPMB. Khi nhiều dự án còn vướng mắc về đơn giá bồi thường, bố trí tái định cư và di dời hạ tầng kỹ thuật, Bộ Xây dựng đã phối hợp với các bộ, ngành tham mưu cấp có thẩm quyền ban hành các cơ chế đặc thù để rút ngắn tiến độ triển khai.

Tiếp đến là nguồn vật liệu xây dựng. Trong bối cảnh các dự án triển khai đồng loạt, nguồn vật liệu trở nên khan hiếm, Bộ Xây dựng đã phối hợp các bộ, ngành tham mưu cấp có thẩm quyền ban hành cơ chế đặc thù, cấp mỏ vật liệu trực tiếp cho nhà thầu thi công.

Thời gian đầu, các địa phương còn lúng túng triển khai thực hiện việc cấp mỏ theo cơ chế đặc thù, Bộ Xây dựng đã kịp thời báo cáo Thủ tướng chỉ đạo các địa phương thành lập các tổ công tác để tháo gỡ khó khăn.

Một số vướng mắc về cơ chế, chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, đất rừng cũng được hướng dẫn, tháo gỡ kịp thời, tạo điều kiện thuận lợi để các địa phương đẩy nhanh tiến độ GPMB, giúp chủ đầu tư có cơ sở triển khai thi công đảm bảo chất lượng, tiến độ yêu cầu.

Thần tốc làm cao tốc

Tháng 8/2024, Thủ tướng Chính phủ phát động Đợt thi đua cao điểm "500 ngày đêm hoàn thành 3.000km đường bộ cao tốc".

Khí thế "chỉ bàn làm, không bàn lùi", "vượt nắng thắng mưa" lan tỏa trên khắp các công trường, tiếp tục tạo sự chuyển biến mạnh mẽ (trước đó, đến hết năm 2020, cả nước mới có khoảng 1.100km cao tốc).

Chỉ trong gần 1 năm triển khai phong trào, Bộ Xây dựng và các địa phương đã hoàn thành thêm 445km đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 (trong đó, nhiều đoạn từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa tiến độ vượt kế hoạch, hoàn thành sớm từ 3-6 tháng so với hợp đồng), 19km dự án Bến Lức - Long Thành (VEC là chủ đầu tư), thông xe dự án Hòa Liên - Túy Loan (12km), cùng với việc hoàn thành 10km dự án thành phần 3 Biên Hòa - Vũng Tàu (TP.HCM là cơ quan chủ quản) vào dịp 30/4/2025.

Một số dự án chậm do vướng mắc mặt bằng kéo dài, khan hiếm vật liệu, sau khi được tháo gỡ đã nhanh chóng bù được sản lượng.

Một số dự án có kế hoạch hoàn thành sau 2025 được địa phương/chủ đầu tư điều chỉnh kế hoạch hoàn thành, thông xe trong năm 2025 (dư dự án Biên Hòa - Vũng Tàu, dự án thành phần 1, 3 thuộc dự án cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột...).

Khó khăn về vật liệu ở phía Nam cũng từng là thách thức, khiến các dự án cao tốc khu vực ĐBSCL đối diện nguy cơ chậm tiến độ.

Như ở dự án Cần Thơ - Cà Mau, thời điểm trước phát động thi đua, khối lượng cát thi công còn thiếu khoảng 1 triệu m3, công suất khai thác bị hạn chế. Bộ Xây dựng đã nhanh chóng báo cáo lãnh đạo Chính phủ giải pháp tháo gỡ.

Giảm áp lực cho nguồn cát sông, Bộ Xây dựng đã chỉ đạo chủ đầu tư và các nhà thầu sử dụng thêm nguồn cát biển (đã đưa về công trường hơn 1 triệu m3), điều chuyển hơn 1 triệu m3 từ cao tốc trục ngang để ưu tiên cung ứng cho trục dọc...

Hưởng ứng phong trào thi đua, dự án cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng, Đồng Đăng - Trà Lĩnh cũng đang tăng tốc ngày đêm, đặt mục tiêu thông xe vào cuối năm 2025, phấn đấu hoàn thành vượt tiến độ từ 8-10 tháng.

Đến nay, tổng chiều dài đường cao tốc trên cả nước đã đưa vào khai thác gần 2.500km; đang tổ chức triển khai thi công 1.800km, trong đó có khoảng 700km dự kiến hoàn thành trong năm 2025, nâng tổng số đường bộ cao tốc đưa vào khai thác đến cuối năm 2025 đạt trên 3.000km; đã phê duyệt chủ trương đầu tư của 4 dự án với chiều dài khoảng 400km và lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi 13 dự án cao tốc với chiều dài khoảng 800km.

Hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát sớm 5 tháng

Liên quan đến Đề án xóa nhà tạm, nhà dột nát, ông Hà Quang Hưng, Phó cục trưởng, Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) thông tin, dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng phối hợp với các bộ, ngành, các tổ chức chính trị xã hội, các địa phương ban hành nhiều văn bản thực hiện.

Đến nay, cả nước đã hoàn thành mục tiêu cơ bản xóa nhà tạm, nhà dột nát sớm 5 tháng so với kế hoạch đề ra.

"Với hàng trăm nghìn ngôi nhà được khánh thành khang trang khắp cả nước, là hàng trăm nghìn gia đình được sống trong mái ấm tình thương, là hàng triệu mảnh đời được thắp sáng tương lai", ông Hưng chia sẻ.

Theo ông Hưng, trong bối cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn, ngân sách hạn chế nhưng kết quả đạt được là rất ấn tượng, nhờ sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực, rộng rãi của các tổ chức, cộng đồng dân cư và doanh nghiệp.

Qua quá trình triển khai thực hiện, Bộ Xây dựng rút ra một số bài học kinh nghiệm để triển khai hiệu quả các chương trình hỗ trợ nhà ở.

Một là, chính quyền địa phương là đơn vị quyết định sự thành công của chương trình. Nơi nào có sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, phát huy vai trò và gắn trách nhiệm của người đứng đầu trong việc thực hiện công tác hỗ trợ nhà ở cho các đối tượng thì nơi đó thành công.

Hai là, chính sách cần rõ ràng, cụ thể, hướng dẫn triển khai phải đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện cho cán bộ cơ sở.

Ba là, xây dựng kế hoạch cụ thể để tổ chức, triển khai thực hiện, phân cấp, phân quyền hợp lý, giao trách nhiệm cụ thể cho từng cấp chính quyền, từng cá nhân cụ thể với tinh thần của Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo 6 rõ: "Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền".

Bốn là, khuyến khích cộng đồng, doanh nghiệp, hàng xóm láng giềng, đoàn thể tham gia giúp đỡ ngày công, vật liệu… theo tinh thần "ai có gì góp nấy, ai có công góp công, ai có của góp của, ai có nhiều góp nhiều, ai có ít góp ít".

Năm là, thiết lập cơ chế kiểm tra, giám sát thường xuyên từ cấp Trung ương đến địa phương, tăng cường vai trò của Mặt trận trong giám sát thực hiện chương trình.

Sáu là, bố trí nguồn vốn kịp thời, đầy đủ, đồng bộ giữa các nguồn vốn, giải ngân nhanh để triển khai đúng tiến độ.

Ngày 17/10, tổng kết Chương trình, Bộ Xây dựng được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba. Cá nhân ông Hà Quang Hưng và bà Phạm Phương Liên, Trưởng phòng Nhà ở công vụ và chương trình mục tiêu - Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản được nhận Bằng khen Thủ tướng về những thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua "Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước năm 2025".

Tại Đại hội thi đua yêu nước Bộ Xây dựng lần thứ I, Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản là 1 trong các tập thể được tôn vinh.

Hoàn thiện thể chế, triệt để phân cấp

Hơn 19h, khu vực làm việc Vụ Pháp chế (Bộ Xây dựng) vẫn sáng đèn. Từ lãnh đạo, chuyên viên Vụ và cả các cán bộ, chuyên viên từ các cục, vụ vẫn tất bật rà soát, tổng hợp, hoàn thiện hồ sơ, báo cáo, phục vụ các nhiệm vụ xây dựng thể chế, pháp luật.

"Hàng chục dự thảo nghị định, thông tư, hồ sơ chính sách liên quan… sẽ phải trình cấp có thẩm quyền trong 3 tháng cuối năm. Đặc biệt là 3 dự án Luật sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp tháng 10/2025 là Luật Hàng không dân dụng Việt Nam; Luật Xây dựng (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và Nông thôn. Tất cả đều rất gấp", chuyên viên Phạm Thị Huyên chia sẻ.

Chị Huyên chính là một trong số các cá nhân được vinh danh tại Đại hội Thi đua yêu nước Bộ Xây dựng lần thứ I và vinh dự được cử đi dự Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc.

Chị Huyên cho biết, công việc pháp chế thời gian qua bước vào như guồng quay bất tận, nhất là quãng thời gian thực hiện rà soát, xây dựng văn bản về phân cấp, phân quyền phục vụ cho việc vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Chỉ trong hơn 1 tháng, Vụ Pháp chế đã phối hợp rà soát khoảng 800 văn bản pháp luật với hàng nghìn điều luật ở các lĩnh vực xây dựng, giao thông và đề xuất các nội dung phân cấp, phân quyền.

"Quãng thời gian ấy, các nhóm công tác phải làm ngày, làm đêm, làm xuyên ngày nghỉ", chị Huyên kể.

Giữa tháng 6/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 2 Nghị định về phân cấp, phân định thẩm quyền các lĩnh vực thuộc Bộ Xây dựng quản lý, Bộ cũng ban hành 1 thông tư hướng dẫn cụ thể. Đến nay, sau hơn 3 tháng thực thi, với sự chủ động, tích cực giải đáp, hướng dẫn từ các cơ quan chuyên môn của Bộ, các kiến nghị của địa phương gửi về giảm dần.

Bà Đặng Thị Hải Yến, quyền Vụ trưởng Vụ Pháp chế cho biết, trong 9 tháng đầu năm 2025, Bộ Xây dựng đã hoàn thành, trình ban hành và ban hành theo thẩm quyền 54 văn bản, trong đó có 1 luật, 2 nghị quyết của Quốc hội, 16 nghị định, 38 thông tư. Tham mưu Chính phủ trình Quốc hội 3 dự án Luật để thông qua vào kỳ họp tháng 10/2025; trình Chính phủ nhưng chưa ban hành 6 nghị định.

Theo bà Yến, điểm sáng trong 9 tháng đầu năm là dù số lượng công việc rất lớn, song nhiều nhiệm vụ hoàn thành, tạo hành lang pháp lý đột phá cho việc thực thi hiệu quả, các văn bản thực sự đi vào cuộc sống.

"Ba tháng cuối năm, khối lượng công việc nhiều hơn gấp bội khi Bộ phải tham mưu trình và ban hành đối với 76 văn bản, trong đó Vụ Pháp chế chủ trì soạn thảo đối với hồ sơ chính sách 1 luật, 5 nghị định, 1 thông tư. Riêng số lượng văn bản phải trình, thẩm định trong quý IV bằng 9 tháng đầu năm. Tuy nhiên, tất cả đều nỗ lực, thi đua hoàn thành vì tình yêu nghề, yêu ngành, vì tinh thần trách nhiệm", bà Yến chia sẻ.

Khẳng định vị thế trong chuỗi cung ứng năng lượng xanh

Tại Đại hội Thi đua yêu nước Bộ Xây dựng lần thứ I, ông Hà Văn Đức, Đội trưởng Đội thi công số 2, Tổng công ty Lắp máy Việt Nam - CTCP (LILAMA) là một trong số các cá nhân điển hình được vinh danh, đồng thời được cử đi dự Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc.

Theo Tổng giám đốc LILAMA Nguyễn Văn Hùng, trong 10 năm trở lại đây, LILAMA đã chuyển hướng tiếp cận thành công ngành sản xuất năng lượng xanh.

Đó là công nghệ điện phân hydro xanh (Green Hydrogen - GH2, hydro sản xuất từ nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời…) để làm cơ sở thâm nhập và khai thác thị trường mới nổi toàn cầu.

Sản phẩm module điện phân hydro xanh của LILAMA đã được xuất sang Mỹ, Trung Đông và châu Âu, khẳng định vị thế của LILAMA trong chuỗi cung ứng năng lượng xanh toàn cầu.

Trong thời gian tới, LILAMA sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động đổi mới sáng tạo, áp dụng ứng dụng khoa học công nghệ, ưu tiên cho các thị trường hỗ trợ phát triển bền vững, không phát thải hoặc có độ phát thải CO2 thấp như năng lượng xanh, năng lượng sạch, năng lượng hạt nhân, đường sắt tốc độ cao…

Chuyển đổi số hướng đến người dân và doanh nghiệp

Bộ Xây dựng đã ban hành Chiến lược chuyển đổi số giai đoạn 2026-2030, trong đó đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% thủ tục hành chính được cung cấp dịch vụ công toàn trình; 100% người dân, doanh nghiệp hài lòng trong giải quyết thủ tục hành chính.

Ông Lê Thanh Tùng, Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin - Bộ Xây dựng cho biết, Bộ Xây dựng hiện có 312 thủ tục hành chính (TTHC) thuộc thẩm quyền giải quyết, trong đó Bộ đang cung cấp 273 dịch vụ công trực tuyến (đạt tỷ lệ 87,5%, trong đó có 154 dịch vụ toàn trình, 119 dịch vụ một phần).

9 tháng đầu năm 2025, hệ thống tiếp nhận và xử lý đạt trên 70 nghìn hồ sơ, tỉ lệ hồ sơ dịch vụ công trực tuyến trên tổng số hồ sơ giải quyết đạt trên 95%. Theo kết quả đánh giá 9 tháng đầu năm công bố trên Cổng dịch vụ công quốc gia, Bộ Xây dựng xếp hạng 1 trong khối các bộ, ngành về chất lượng cung cấp dịch vụ công.

Nhờ đó, tạo nhiều thuận lợi, tiết kiệm chi phí, thời gian cho người dân, doanh nghiệp khi thực hiện TTHC.

Với các nhiệm vụ thuộc Đề án 06, tính đến 15/10/2025, Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Công an đã triển khai ứng dụng công nghệ sinh trắc học cho khách đi tàu bay tại 18 cảng hàng không; với 485.221 lượt hành khách sử dụng trên 19.456 chuyến bay, giảm thiểu tình trạng ùn tắc tại sân bay.

Hiện Bộ đang phối hợp với Bộ Công an nghiên cứu triển khai ứng dụng công nghệ xác thực sinh trắc học trong lĩnh vực đường sắt.

Bộ Xây dựng cũng đang xây dựng dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về thí điểm mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước thành lập. Dự kiến thực hiện thí điểm mô hình trên phạm vi toàn quốc trong 2 năm (2026-2027) đối với các loại bất động sản như nhà ở có sẵn, nhà ở hình thành trong tương lai, quyền sử dụng đất đã có hạ tầng kỹ thuật trong dự án bất động sản.

Ông Tùng cho biết, triển khai Nghị quyết 57, Bộ Xây đã ban hành Chiến lược chuyển đổi số giai đoạn 2026-2030, trong đó, đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% TTHC được cung cấp dịch vụ công toàn trình; 100% người dân và doanh nghiệp sử dụng dịch vụ công trực tuyến được định danh và xác thực thông suốt; cấp 100% kết quả giải quyết TTHC điện tử; 100% người dân, doanh nghiệp hài lòng giải quyết TTHC.

Yến Chi