"Bức tranh giao thông" với đủ gam màu

Tại Hội thảo "Văn hóa giao thông - Trách nhiệm và ý thức của người cầm lái" do Báo Xây dựng tổ chức, các ý kiến từ lực lượng CSGT đã mang đến cái nhìn thực tiễn, thẳng thắn và giàu tính cảnh báo.

Theo trung tá Nguyễn Tài Nghĩa, Phó Đội trưởng Đội Tuyên truyền, Điều tra giải quyết tai nạn giao thông và Xử lý vi phạm giao thông (Phòng Cảnh sát Giao thông - Công an TP Hà Nội), mỗi ca trực của CSGT là một "bức tranh giao thông" với đủ gam màu.

Ở đó có những hành động đẹp như nhường đường cho người đi bộ, chấp hành nghiêm tín hiệu đèn giao thông, nhưng cũng không thiếu những vi phạm quen thuộc như vượt đèn đỏ, đi ngược chiều, dừng đỗ sai quy định hay sử dụng điện thoại khi đang lái xe. Chỉ một hành vi nhỏ, một giây thiếu tập trung cũng có thể dẫn đến hậu quả lớn, thậm chí là tai nạn nghiêm trọng.

Trong bối cảnh các loại hình vận tải công nghệ phát triển nhanh chóng, số lượng phương tiện tham gia giao thông tăng mạnh, áp lực lưu thông tại các đô thị lớn như Hà Nội ngày càng gia tăng, Lực lượng CSGT không chỉ làm nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm mà còn phải thường xuyên đối diện với những tình huống tiềm ẩn nguy cơ tai nạn, xuất phát từ chính ý thức chủ quan của người cầm lái.

Từ thực tế xử lý vi phạm hằng ngày, trung tá Nghĩa cho rằng, một bộ phận người tham gia giao thông hiện nay vẫn có tâm lý chấp hành luật lệ chỉ để tránh bị xử phạt. Khi không có lực lượng chức năng, những hành vi vi phạm lại tái diễn.

"Nếu chỉ chấp hành vì sợ phạt thì đó chưa phải là văn hóa giao thông. Văn hóa giao thông phải xuất phát từ ý thức tự giác và trách nhiệm với bản thân, với người khác", trung tá Nghĩa nhấn mạnh.

Theo trung tá Nghĩa, người cầm lái cần hiểu rằng mỗi quyết định trên đường dù là tăng ga vượt đèn vàng, tranh giành làn đường hay vừa lái xe vừa nghe điện thoại đều có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng con người. Khi nhận thức được điều đó, việc chấp hành pháp luật giao thông sẽ trở thành thói quen tự nhiên, chứ không phải sự đối phó.

Xây dựng văn hóa giao thông không thể chỉ đặt lên vai lực lượng chức năng

Đề cập đến đội ngũ tài xế xe công nghệ, trung tá Nguyễn Tài Nghĩa bày tỏ sự cảm thông với những áp lực mà họ đang phải đối mặt.

Áp lực về thời gian, thu nhập, đánh giá sao từ khách hàng hay yêu cầu hoàn thành cuốc xe nhanh chóng đôi khi khiến tài xế rơi vào tình thế phải "đánh đổi" giữa an toàn và lợi ích trước mắt.

Tuy nhiên, theo quan điểm của lực lượng CSGT, áp lực mưu sinh không thể trở thành lý do biện minh cho việc vi phạm pháp luật.

"CSGT khi xử lý vi phạm cũng rất trăn trở, bởi chúng tôi hiểu phía sau mỗi tài xế là gia đình, là cuộc sống. Nhưng nếu nương tay với vi phạm, hậu quả có thể là những vụ tai nạn để lại mất mát không gì bù đắp được", trung tá Nghĩa chia sẻ.

Chính vì vậy, việc xử lý vi phạm giao thông luôn được lực lượng CSGT thực hiện trên tinh thần nghiêm minh nhưng đúng mực, kết hợp giữa xử phạt và tuyên truyền, nhắc nhở, nhằm giúp người cầm lái nhận thức rõ hơn về hành vi của mình.

Một điểm được trung tá Nguyễn Tài Nghĩa nhấn mạnh là vai trò tuyên truyền, giáo dục của lực lượng CSGT trong xây dựng văn hóa giao thông. Bên cạnh công tác tuần tra, kiểm soát, CSGT thường xuyên tham gia các hoạt động tuyên truyền tại khu dân cư, trường học, doanh nghiệp, đặc biệt là với đội ngũ tài xế xe công nghệ.

"Chúng tôi mong muốn người dân hiểu rằng CSGT không chỉ là lực lượng xử phạt, mà còn là những người đồng hành, cùng chia sẻ trách nhiệm xây dựng môi trường giao thông an toàn", trung tá Nguyễn Tài Nghĩa nói.

Đại diện lực lượng chức năng cũng cho rằng, xây dựng văn hóa giao thông không thể chỉ đặt lên vai lực lượng chức năng.

Các doanh nghiệp vận tải, đặc biệt là doanh nghiệp xe công nghệ, cần tăng cường đào tạo, hướng dẫn tài xế về kỹ năng lái xe an toàn, ứng xử văn minh khi tham gia giao thông. Cơ chế đánh giá tài xế cũng cần gắn với tiêu chí an toàn, thay vì chỉ chú trọng số chuyến hay thời gian di chuyển.

Hành khách và cộng đồng xã hội cũng đóng vai trò quan trọng. Việc ủng hộ những tài xế chấp hành tốt luật giao thông, phản ánh trung thực các hành vi vi phạm sẽ góp phần tạo ra môi trường giao thông lành mạnh, công bằng.

"Văn hóa giao thông không phải là khẩu hiệu, mà được thể hiện qua từng hành vi cụ thể của mỗi người khi cầm lái. Khi mỗi cá nhân tự giác chấp hành pháp luật, tôn trọng người khác trên đường, không chỉ tai nạn giao thông được kéo giảm mà áp lực đối với lực lượng CSGT cũng được chia sẻ.

Xây dựng văn hóa giao thông là quá trình lâu dài, đòi hỏi sự thay đổi từ nhận thức đến hành vi của người cầm lái, cùng với sự đồng hành của doanh nghiệp và toàn xã hội. Đó cũng chính là con đường bền vững để hướng tới một môi trường giao thông an toàn, văn minh và nhân văn hơn", trung tá Nguyễn Tài Nghĩa chia sẻ.