Chỉ định nhân sự để sớm kiện toàn bộ máy chính quyền sau sắp xếp

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, chiều 13/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Đại biểu Quốc hội Quảng Trị) cho biết thêm, theo báo cáo số 472 của Chính phủ ngày 5/6, thông qua ứng dụng VNeID đã nhận được hơn 280 triệu lượt ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân về tất cả nội dung, điều khoản trong dự thảo nghị quyết.

Theo đánh giá của Ủy ban soạn thảo sửa đổi Hiến pháp, việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân về dự thảo nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 trên VNeID đã tạo được kênh tiếp nhận ý kiến, đóng góp của nhân dân một cách trực tiếp, nhanh chóng, hiệu quả, vừa đảm bảo tính công khai, minh bạch, vừa bảo đảm thuận tiện cho người dân có thể góp ý, tham gia xây dựng chính sách bất cứ thời gian hoặc địa điểm nào.

Đồng tình với một phần đánh giá này, đại biểu Hà Sỹ Đồng cũng chỉ rõ hạn chế của phương thức trên. Theo đại biểu, nhiều gia đình không góp ý cụ thể vào từng điều khoản, dẫn đến nội dung góp ý bị hạn chế.

Đối với việc sửa đổi những quy định về tổ chức chính quyền địa phương và việc phân cấp, phân quyền, đại biểu cho rằng, cần tiếp tục phân cấp, phân quyền hợp lý và hiệu quả, đồng thời bảo đảm quyền giám sát quyền lực.

Cụ thể, đại biểu đề nghị giữ quy định đại biểu Hội đồng nhân dân có quyền chất vấn Chánh án, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, vì đây là công cụ kiểm soát quyền lực hiệu quả, không nên thu hẹp.

Đồng thời, ông Đồng đề nghị cân nhắc kỹ quy định Chủ tịch UBND tỉnh do Thủ tướng Chính phủ chỉ định, phê chuẩn và việc trao thêm thẩm quyền cho Thường trực Hội đồng nhân dân trong chỉ định nhân sự ở cấp xã. Điều này phải đảm bảo tính dân chủ, tránh rút gọn quyền dân chủ.

Đối với những trường hợp chỉ định nhân sự không phải là đại biểu Hội đồng nhân dân, cần giới hạn rõ ràng và chỉ áp dụng một lần duy nhất, song song đó, cần có cơ chế giám sát.

Ông cũng đề nghị cần quy định cụ thể thời hạn và trình tự kiện toàn bộ máy sau khi Hiến pháp sửa đổi có hiệu lực, tránh tình trạng lúng túng trong triển khai.

Ở góc độ khác, đại biểu Nguyễn Tuấn Thịnh (đoàn TP Hà Nội) nhất trí với quy định: Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ định Ủy viên Ủy ban nhân dân cùng cấp và chỉ định Chủ tịch, Phó chủ tịch Hội đồng nhân dân, Trưởng các Ban của Hội đồng nhân dân, Chủ tịch, Phó chủ tịch UBND của đơn vị hành chính cấp dưới sau sắp xếp.

Thường trực Hội đồng nhân dân ở đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hình thành sau sắp xếp thực hiện chỉ định Ủy viên UBND cùng cấp. Trường hợp đặc biệt, cho phép chỉ định nhân sự không phải là đại biểu Hội đồng nhân dân giữ các chức danh lãnh đạo Hội đồng nhân dân ở đơn vị hành chính sau sắp xếp.

"Việc chỉ định nhân sự giúp khẩn trương kiện toàn tổ chức, bộ máy chính quyền địa phương hai cấp sau khi sắp xếp, đảm bảo bộ máy hoạt động thông suốt, không gián đoạn. Mặt khác, việc cho phép chỉ định nhân sự không phải là đại biểu Hội đồng nhân dân giữ các chức danh lãnh đạo Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, xã hình thành sau sắp xếp bộ máy cũng khắc phục được tình trạng thiếu hụt nhân sự sau sắp xếp, để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn trong thời gian còn lại đến hết nhiệm kỳ 2021-2026", đại biểu Nguyễn Tuấn Thịnh nhấn mạnh.

Ngoài ra, ông đề nghị cần quy định cụ thể hơn về các chức danh lãnh đạo của Hội đồng nhân dân, theo hướng: Trường hợp đặc biệt, cho phép chỉ định nhân sự không phải là đại biểu Hội đồng nhân dân giữ các chức danh Chủ tịch, Phó chủ tịch Hội đồng nhân dân, Trưởng ban, Phó Trưởng ban Hội đồng nhân dân các cấp hình thành sau sắp xếp.

Theo đại biểu Nguyễn Tuấn Thịnh, quy định như vậy sẽ tạo điều kiện để kiện toàn tối đa bộ máy chính quyền địa phương hai cấp, đảm bảo hoạt động liên tục, thông suốt khi kiện toàn tổ chức bộ máy của các cơ quan sau thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và kết thúc hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp huyện trong năm 2025.

Chỉ nên quy định Mặt trận Tổ quốc là đầu mối trình dự án luật, pháp lệnh

Theo dự thảo nghị quyết, cơ quan Trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội có quyền trình dự án luật trước Quốc hội, trình dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa) cho rằng, cần xem xét lại quy định này. Ông cho biết, các tổ chức chính trị - xã hội hoạt động thống nhất trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cùng phối hợp hành động do Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc chủ trì.

Do đó, nên quy định các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc Mặt trận thực hiện quyền trình dự án luật, pháp lệnh thông qua một đầu mối là cơ quan Trung ương của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Đối với tổ chức thành viên khác, nên quy định việc trình dự án luật, pháp lệnh được thực hiện thông qua Chính phủ. "Thực tế, Chính phủ đã và đang thực hiện nhiệm vụ này", đại biểu Mai Văn Hải nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) nói, việc quy định các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cũng như quy định các tổ chức chính trị - xã hội được tổ chức, hoạt động thống nhất trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng những tổ chức thành viên khác của Mặt trận, hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động dưới sự chủ trì của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, là sự đổi mới rất mạnh mẽ về tư duy, nhằm thể chế hóa chủ trương, quan điểm của Đảng về mục tiêu tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động của hệ thống chính trị.

Tuy trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội vẫn được bảo đảm tính độc lập, chủ động trong tổ chức và hoạt động thống nhất trong khuôn khổ Mặt trận, đảm bảo đồng bộ với cơ cấu tổ chức của Đảng.

Do đó, việc quy định cơ quan Trung ương tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam không trình dự án luật và pháp lệnh là phù hợp. Bởi, các tổ chức chính trị - xã hội khi đã là thành viên và trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, dưới sự chủ trì của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, chỉ nên một đầu mối tổ chức là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trình dự án luật.

Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng, không nên nêu tên cụ thể các tổ chức chính trị - xã hội trong Hiến pháp, bởi Hiến pháp là văn bản pháp lý có tính nguyên tắc, có giá trị nền tảng về lâu dài. Việc liệt kê cụ thể các tổ chức chính trị - xã hội dễ dẫn tới sự bất cập khi thực hiện yêu cầu đổi mới tổ chức chính trị, tổ chức hệ thống chính trị hoặc phát sinh một tổ chức chính trị - xã hội mới nhưng Hiến pháp không kịp điều chỉnh.