Phải chịu thuế ngay từ doanh thu đầu tiên dù lãi hay lỗ

Đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Ninh) cho biết, trong bối cảnh thực hiện chủ trương bỏ thuế khoán, hàng triệu hộ kinh doanh sẽ chuyển sang áp dụng phương pháp tính thuế trực tiếp trên doanh thu. Tuy nhiên, phương pháp này theo ông hiện còn nhiều bất cập, gây thiệt thòi cho các hộ kinh doanh nhỏ.

Đại biểu Lâm phân tích: Đối với người làm công ăn lương, mức khởi điểm chịu thuế thu nhập cá nhân hiện nay từ 11 triệu đồng/tháng và được giảm trừ gia cảnh 4 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc.

Trong khi đó, đối với hộ kinh doanh, toàn bộ thu nhập từ hoạt động kinh doanh, vốn là nguồn thu duy nhất để trang trải cuộc sống, lại được tính là thu nhập cá nhân chịu thuế ngay từ đồng doanh thu đầu tiên, không được hưởng giảm trừ gia cảnh, không cần xét lãi hay lỗ.

Ngay cả khi Quốc hội đang xem xét nâng mức doanh thu khởi điểm chịu thuế lên 200 triệu đồng/năm đối với hộ kinh doanh, theo đại biểu, với tốc độ tăng trưởng GDP khoảng 8%, con số này chỉ tương đương khoảng 16 triệu đồng thu nhập thực tế một năm, tức khoảng 1,33 triệu đồng/tháng, thấp hơn rất nhiều so với ngưỡng 11 triệu đồng/tháng của người làm công ăn lương.

Từ đó, đại biểu đề nghị các cơ quan có thẩm quyền xem xét lại mức doanh thu khởi điểm chịu thuế và thuế suất áp dụng đối với phương pháp tính thuế trực tiếp trên doanh thu đối với hộ kinh doanh nhỏ.

"Đây là yếu tố then chốt để tạo lập môi trường kinh doanh công bằng, khuyến khích hộ kinh doanh yên tâm chuyển đổi", đại biểu góp ý.

Cùng thảo luận, đại biểu Nguyễn Vân Chi (đoàn Nghệ An) cho biết, việc chuyển từ thuế khoán sang tính thuế theo doanh thu thực tế nhằm đảm bảo doanh thu được xác định chính xác để tính thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ.

Tuy nhiên, việc chuyển đổi này cũng đặt ra những thách thức. Bà phân tích, về ngưỡng chịu thuế, hiện quy định dưới 100 triệu đồng/năm không phải nộp thuế; dự thảo luật nâng lên 200 triệu đồng để thống nhất với Luật Thuế giá trị gia tăng đã sửa năm ngoái.

Tuy nhiên, nếu quy đổi, 200 triệu đồng/năm tương đương 16 triệu đồng/tháng doanh thu. Với tỷ suất lợi nhuận khoảng 10%, thu nhập thực chỉ khoảng 1,6 triệu đồng/tháng, thấp hơn nhiều so với ngưỡng giảm trừ gia cảnh của người làm công ăn lương là 15,5 triệu đồng/tháng và miễn trừ phụ thuộc hơn 4 triệu đồng/người.

"Điều này cho thấy sự bất cập, chưa công bằng với các hộ, cá nhân kinh doanh", đại biểu Chi nhấn mạnh.

Về tính thuế theo doanh thu thực tế, đại biểu cho rằng, khi áp dụng hóa đơn đầu ra, doanh thu thực tế sẽ cao hơn nhiều so với mức khoán hiện nay. Dù tỷ lệ thuế không thay đổi, nhưng nghĩa vụ thuế thực tế sẽ tăng đáng kể, trong khi hộ và cá nhân kinh doanh không được áp dụng bất cứ miễn giảm thuế nào.

Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét, cân nhắc điều chỉnh giảm tỷ lệ thuế (bao gồm cả thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân) để đảm bảo gánh nặng thuế không tăng so với hiện hành đối với hộ, cá nhân kinh doanh.

Nghiên cứu lại mức khởi đầu tính thuế để đảm bảo công bằng

Giải trình làm rõ nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, việc chuyển từ thuế khoán sang tính thuế dựa trên doanh thu thực tế đối với hộ kinh doanh đã giúp hạn chế thất thu thuế rất lớn, đặc biệt ở những khu vực kinh tế phát triển.

Ông dẫn chứng, vừa qua, sau khi ứng dụng công nghệ thông tin vào kê khai thuế, số thuế thu được từ việc chuyển từ khoán sang kê khai đã tăng 64%.

Về mức thu, dự thảo nâng mức doanh thu chịu thuế từ 100 triệu đồng lên 200 triệu đồng, do đó, Bộ trưởng cho rằng, không thể nói dự thảo luật lần này gây khó khăn hay bất lợi cho các hộ kinh doanh.

Tuy nhiên, ông đồng tình với các đại biểu về vấn đề công bằng thuế, cần đảm bảo mức chịu thuế đối với hộ kinh doanh tương xứng với mức chịu thuế của người làm công ăn lương. Hiện Bộ Tài chính đã tiếp thu ý kiến của đại biểu và điều chỉnh mức bắt đầu tính thuế từ doanh thu là 201 triệu đồng trở lên.

Song theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, sẽ cần nghiên cứu, tính toán kỹ hơn để xác định mức khởi đầu tính thuế cho hộ kinh doanh phù hợp để đảm bảo không bị thiệt thòi so với người làm công ăn lương.