Cầu nối giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý Nhà nước

Đại hội đã bầu Ban Chấp hành nhiệm kỳ mới gồm 11 thành viên; ông Phạm Quốc Long được tín nhiệm giữ chức Chủ tịch Hiệp hội.

Theo báo cáo của Ban Chấp hành khóa VI, giai đoạn 2020-2025 là thời kỳ đầy biến động của kinh tế toàn cầu và trong nước, với nhiều yếu tố tác động như đứt gãy chuỗi cung ứng, giá nguyên liệu tăng cao, căng thẳng địa chính trị và đại dịch Covid-19.

Những biến động này ảnh hưởng mạnh đến ngành hàng hải, đại lý tàu biển và logistics Việt Nam - vốn đang chịu áp lực cạnh tranh ngày càng lớn từ các trung tâm logistics trong khu vực như: Singapore, Malaysia, Thái Lan.

Nhiều cảng biển trong nước vẫn phải duy trì mức giá bốc xếp thấp hơn đáng kể so với khu vực, trong khi phụ phí và chi phí logistics quốc tế tăng cao tiếp tục là gánh nặng đối với doanh nghiệp Việt.

Đặc biệt, hoạt động đại lý tàu biển cho các hãng tàu container vẫn gặp khó khăn do mức thù lao thấp và thiếu khung quản lý cụ thể, dẫn đến tình trạng cạnh tranh chưa bình đẳng giữa doanh nghiệp trong nước và các hãng tàu nước ngoài.

Dù vậy, Hiệp hội cũng ghi nhận nhiều điểm sáng tích cực khi Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng thông qua các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như EVFTA, CPTPP, RCEP.

Cùng với đó, quá trình cải cách hành chính, chuyển đổi số và cải thiện môi trường đầu tư đã góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp hàng hải Việt Nam, giúp ngành từng bước hội nhập với các chuẩn mực quốc tế.

Trong nhiệm kỳ qua, Visaba đã chủ động tham gia góp ý xây dựng chính sách, bảo vệ quyền lợi hội viên; tổ chức 12 khóa đào tạo chuyên sâu cho gần 500 học viên; đồng thời mở rộng hợp tác quốc tế với các tổ chức như FONASBA và các hiệp hội nghề nghiệp trong khu vực. Qua đó, Hiệp hội khẳng định vai trò cầu nối quan trọng giữa cộng đồng doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước.

Mong muốn Việt Nam trở thành trung tâm hàng hải quốc tế

Phát biểu tại hội nghị, ông Hoàng Hồng Giang, Phó Cục trưởng Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam, chúc mừng Ban lãnh đạo Hiệp hội Visaba khóa mới, đồng thời bày tỏ mong muốn Hiệp hội tiếp tục mở rộng kết nạp hội viên để ngày càng phát triển vững mạnh.

Ông Hoàng Hồng Giang cho biết, hiện cả nước có gần 306 bến cảng với tổng sản lượng hàng hóa thông qua đạt khoảng 860 triệu tấn (năm 2025), duy trì mức tăng trưởng bình quân gần 10%/năm trong suốt 10 năm qua. Các cảng nước sâu như Cái Mép - Thị Vải và Lạch Huyện đã có khả năng tiếp nhận tàu container sức chở trên 200.000 DWT, kết nối trực tiếp với các thị trường châu Âu và châu Mỹ.

Hiện có 3 cảng của Việt Nam nằm trong nhóm 50 cảng có sản lượng thông qua lớn nhất thế giới. Sản lượng hàng hóa thông qua hệ thống cảng biển Việt Nam đứng thứ 3 trong khu vực ASEAN, chỉ sau Singapore và Malaysia. Đây là bước tiến quan trọng, đưa Việt Nam vào nhóm quốc gia có năng lực khai thác cảng biển hàng đầu Đông Nam Á.

Trong những năm gần đây, đội tàu biển Việt Nam đã có bước phát triển nhanh và rõ nét. Trả lời câu hỏi của đại biểu về giải pháp phát triển đồng bộ cảng biển với vận tải thủy nội địa nhằm hình thành mạng lưới liên thông, ông Hoàng Hồng Giang cho rằng, trước hết cần hoàn thiện kết cấu hạ tầng kết nối hậu phương cảng, mở rộng các tuyến vận tải thủy nội địa liên kết trực tiếp với hệ thống cảng biển. Điển hình như các tuyến Hải Phòng - Việt Trì, Cái Mép - Thị Vải - Đồng bằng sông Cửu Long, hay tuyến sông Hậu kết nối với Campuchia.

Khi các tuyến này hoàn thành, hàng hóa từ cảng có thể đi sâu vào nội địa bằng sà lan, giúp giảm đáng kể chi phí logistics. Song song đó, cần phát triển các cảng cạn (ICD) và trung tâm logistics gắn với khu công nghiệp, khu chế xuất; đẩy mạnh cải cách thủ tục, ứng dụng chuyển đổi số, phân cấp, phân quyền cho địa phương trong quản lý vận tải thủy; tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp đầu tư phương tiện và mở tuyến vận tải kết nối với cảng biển.

Liên quan đến băn khoăn của đại biểu về việc giá bốc xếp container tại cảng biển Việt Nam hiện chỉ bằng 60 - 70% mức giá trong khu vực, ảnh hưởng đến nguồn lực "xanh hóa, số hóa" cảng biển, ông Hoàng Hồng Giang cho biết: Bộ Xây dựng đã giao Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam rà soát, đánh giá khung giá dịch vụ bốc dỡ container trên phạm vi cả nước. Sau khi tổng hợp ý kiến doanh nghiệp, Cục sẽ báo cáo Bộ Xây dựng xem xét điều chỉnh cho phù hợp, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và thị trường.

Bước sang nhiệm kỳ VII, Visaba xác định 5 phương hướng trọng tâm: Rà soát, hoàn thiện quy chế hoạt động theo Văn bản số 50/KTN ngày 05/01/1994 của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định số 944/QĐ-TCCB-LĐ ngày 25/6/1994 của Bộ trưởng Bộ GTVT, phù hợp với Nghị định 126/2024/NĐ-CP; xây dựng đội ngũ cán bộ hội chuyên nghiệp, am hiểu nghiệp vụ hàng hải - logistics và có khả năng kết nối hiệu quả giữa doanh nghiệp với cơ quan quản lý.

Hiệp hội cũng sẽ tăng cường vận động, thu hút các doanh nghiệp trong lĩnh vực đại lý tàu biển, logistics, môi giới và dịch vụ vận tải tham gia sinh hoạt hội; mở rộng mạng lưới hội viên nhằm củng cố sức mạnh tập thể và nâng cao vị thế đại diện của Hiệp hội.

Song song đó, Visaba sẽ tiếp tục tham gia góp ý xây dựng chính sách, kiến nghị hoàn thiện các quy định liên quan đến hàng hải - logistics; đề xuất kiểm soát hợp lý giá dịch vụ đại lý tàu biển, bảo đảm cạnh tranh công bằng và tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp Việt.

Ông Phạm Quốc Long, Chủ tịch Visaba, bày tỏ mong muốn hệ thống cảng biển tại TP.HCM sớm được quy hoạch và phát triển theo hướng trở thành trung tâm hàng hải mang tầm quốc tế, có khả năng cạnh tranh với các cảng lớn trong khu vực.

Ông Phạm Quốc Long nhấn mạnh, trong bối cảnh ngành hàng hải toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ, Việt Nam cần có chiến lược tổng thể về phát triển hệ thống cảng biển và nguồn hàng, tránh tình trạng phân tán, manh mún giữa các khu bến như hiện nay.

Ông đánh giá cao việc khu cảng Cái Mép - Thị Vải đã chủ động mở hàng rào kết nối giữa các cảng liền kề, hình thành mô hình cảng liên thông - tiện ích, đáp ứng các tiêu chuẩn khai thác và dịch vụ quốc tế.

Đây là hướng đi đúng đắn, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của hệ thống cảng biển Việt Nam. Tuy nhiên, để khai thác hiệu quả tiềm năng, ông Long cho rằng Nhà nước và địa phương cần sớm quy hoạch nguồn hàng ổn định, dài hạn, qua đó thu hút các hãng tàu quốc tế lớn, thúc đẩy hoạt động logistics và dịch vụ hàng hải phát triển bền vững.