Những phu đường bên trong "trái tim" công trình

Cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn dài 88km do liên danh Tập đoàn Đèo Cả đứng đầu là nhà thầu thi công. Đây là đoạn dài nhất trong số 12 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025, và điều làm đoạn tuyến này trở nên đặc biệt là ba hầm xuyên núi với tổng chiều dài 4.500m.

Trong đó, hầm số 3 dài 3.200m là công trình cấp đặc biệt. Đây là hầm cao tốc lớn nhất được xây mới trên toàn tuyến cao tốc Bắc - Nam, đồng thời được coi là "trái tim" của dự án, nơi mọi áp lực về kỹ thuật, an toàn và tiến độ đều dồn vào từng mét đào trong lòng núi.

Theo hợp đồng, hầm số 3 có thời gian xây dựng là 42 tháng và dự kiến hoàn thành vào tháng 9/2026. Tuy nhiên, đầu năm 2024, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu toàn dự án phải hoàn thành cuối năm 2025, rút ngắn tiến độ 8 tháng. Với mục tiêu này, hầm số 3 được xác định là hạng mục đường găng của toàn dự án. Áp lực tiến độ rất lớn bởi chỉ khi thông hầm này mới có thể thông toàn bộ tuyến.

Để sớm hoàn thành dự án, nhà thầu đã tập trung lực lượng, tối ưu phương án thi công và đặc biệt là tạo ra bước đột phá về kỹ thuật để có thể rút ngắn thời gian thực hiện.

Ông Bùi Hồng Đăng - Giám đốc Ban chỉ huy thi công hầm chia sẻ, đằng sau kết quả đó là vô số đêm trắng dưới lòng núi, là tiếng máy vang lên không ngừng, là hàng ngàn ca trực nối tiếp của gần 1.000 kỹ sư, công nhân thay nhau làm việc liên tục 24/24h không nghỉ để giữ nhịp đào hầm.

"Trong hầm thì ngày cũng như đêm. Có lẽ với anh em ở đây đã không còn khái niệm ngày cuối tuần hay lễ, Tết… tất cả đều tranh thủ từng giờ, từng phút để đào thông hầm, đảm bảo tiến độ thông tuyến cao tốc Bắc - Nam", ông Đăng tâm sự.

Câu nói "nếu hầm không thông thì toàn bộ tuyến cao tốc Bắc - Nam sẽ không thể thông" đã trở thành lời tự nhắc mình của đội ngũ kỹ sư, công nhân hàng ngày ở công trường. Chính vì vậy, hầm số 3 trở thành "mặt trận" căng nhất, nóng nhất và cũng là nơi hàng nghìn con người của Tập đoàn Đèo Cả làm việc miệt mài 24/24h, không nghỉ trong suốt gần 3 năm qua.

Gắn bó với dự án từ những ngày đầu, ông Nguyễn Văn Thịnh (56 tuổi) - công nhân thi công gói XL3 chia sẻ, anh em trên công trường làm việc xuyên ngày đêm, không nghỉ kể cả buổi tối để bảo đảm tiến độ chung.

Dịp Tết năm rồi tôi cũng không về. Nhớ gia đình lắm, nhưng vì công việc và trách nhiệm nên phải cố gắng. Năm nay, con đường được hoàn thành sớm hơn kế hoạch, nhiều gia đình thuận lợi về đoàn viên dịp Tết, thì những hy sinh của anh em cũng là xứng đáng", ông Thịnh trải lòng.

Không chỉ Tết, trong suốt quá trình thi công nhiều anh em kỹ sư, công nhân đã tạm gác lại niềm vui riêng, lỡ hẹn những khoảnh khắc quan trọng của gia đình để cho dự án trong điểm quốc gia được về đích đúng hẹn.

Suốt gần 3 năm "ăn ngủ trong hầm", ông Nguyễn Khắc Tú, lái máy khoan chia sẻ: "Tiến độ thi công căng thẳng,"ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương" nhưng anh em ai cũng giữ quyết tâm. Mấy hôm nay khi hầm đã thông, thiết bị đang được lắp đặt, chúng tôi vui lắm. Áp lực tiến độ coi như đã vơi đi, mọi người đều háo hức chờ ngày khánh thành công trình".

Đột phá với công nghệ "NATM hệ Đèo Cả"

Với kinh nghiệm đã thi công hoàn thành nhiều dự án hầm đường bộ lớn như hầm Đèo Cả, hầm Hải Vân… các kỹ sư của Đèo Cả đã nghiên cứu, cải tiến phương pháp truyền thống NATM, sáng tạo ra phương pháp đào hầm"NATM hệ Đèo Cả" và áp dụng tại cả ba hầm của dự án Quảng Ngãi - Hoài Nhơn.

Biện pháp thi công được cải tiến, tăng số mũi thi công. Trung bình mỗi ngày sẽ đào được 4 - 6m thay vì 1 - 3m đối với phương pháp truyền thống. Ngoài ra, 6 ngách thông ngang trong hầm cũng được tận dụng làm đường lưu thông và phân chia thành nhiều hầm độc lập để tạo thêm không gian thi công trong hầm.

Ở hầm số 3, đơn vị thi công đã sử dụng tới 10 bộ ván khuôn trong khi những hầm khác chỉ sử dụng 2 - 3 bộ do hạn chế không gian thi công. Với không gian hạn chế trong lòng hầm đòi hỏi công tác tổ chức thi công phải được thực hiện đặc biệt khoa học và chặt chẽ.

Từng mũi thi công được tính toán cẩn thận, từng bước di chuyển ván khuôn hầm, công tác cung ứng vật liệu được chỉ huy trưởng và các kỹ sư bàn bạc trong các cuộc giao ban nhanh đầu ca. Với mật độ hàng trăm máy móc, thiết bị và nhân lực hoạt động cùng lúc trong phạm vi rất hẹp, tất cả các công việc phải diễn ra nhịp nhàng, chính xác, chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể phải trả giá rất đắt.

Ông Bùi Hồng Đăng nhấn mạnh: "Dù phải đẩy nhanh tiến độ nhưng an toàn lao động và chất lượng công trình luôn được đặt lên hàng đầu. Chỉ một vết rách ở lớp chống thấm cũng có thể ảnh hưởng đến an toàn và độ bền công trình. Vì vậy, mọi công đoạn đều được kiểm soát chặt chẽ".

Với phương pháp thi công này, Đèo Cả đã rút ngắn thời gian thi công hầm số 3 từ 1.260 ngày xuống còn khoảng 990 ngày, hoàn thành sớm hơn 270 ngày so với hợp đồng.

Hệ thống thiết bị hiện đại

Hiên nay, hầm số 1 và hầm số 2 đã hoàn thành toàn bộ phần xây dựng, lắp đặt các thiết bị và đang vận hành thử hệ thống quạt, điện chiếu sáng, loa phát thanh, thiết bị PCCC... Hầm số 3 đã hoàn thành phần xây dựng và đang lắp đặt các thiết bị, đảm bảo hoàn thành theo tiến độ chung của dự án.

Hầm số 3 trong giai đoạn 1 chỉ sử dụng một ống hầm lưu thông 2 chiều, nên Trung tâm vận hành hầm đóng vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo an toàn, lưu thông thông suốt qua hầm. Trung tâm vận hành hầm bao gồm tổ hợp giám sát - điều khiển bởi các hệ thống ITS, SCADA, hệ thống phòng cháy chữa cháy.

Theo thiết kế, để đáp ứng quy mô lớn và lưu lượng phương tiện dự kiến rất cao, trong hầm số 3 bố trí 20 quạt phản lực tại các vị trí phù hợp dọc theo hầm, bảo đảm khả năng điều tiết không khí và duy trì môi trường an toàn cho người tham gia giao thông, đặc biệt trong trường hợp xảy ra sự cố.

Ông Hoàng Nguyên Thảo - Kỹ sư cơ điện cho biết, hầm được trang bị hệ thống báo cháy tự động gồm cáp quang dò nhiệt báo cháy địa chỉ, đầu báo cháy tự động, nút ấn khẩn cấp… có khả năng kết nối, tích hợp và điều khiển các thiết bị kỹ thuật khác thông qua giao thức chuyên dụng và phần mềm quản lý trung tâm.

"Nhờ đó, mọi dấu hiệu bất thường sẽ được phát hiện sớm với độ chính xác cao, giúp đưa ra cảnh báo tức thời ngay từ khi đám cháy mới hình thành, đảm bảo tối đa an toàn trong quá trình vận hành", ông Thảo cho hay.

Hệ thống chiếu sáng của hầm số 3 cũng được đầu tư với hơn 1.730 bộ đèn có công suất từ 40W - 120W được lắp đặt tối ưu quan sát cho người lưu thông, đồng thời đáp ứng yêu cầu về an toàn và vận hành liên tục trong môi trường đặc thù.

Với nỗ lực ngày đêm của hàng nghìn con người bằng "mệnh lệnh từ trái tim", cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn đang tiến rất gần đến ngày về đích, là mảnh ghép quan trọng trong mục tiêu hoàn thành hơn 3.000km cao tốc trên cả nước.