Ngày 14/11/2025, Bộ Xây dựng ban hành Thông tư 34/2025/TT-BXD, quy định chi tiết về quản lý, khai thác kết cấu hạ tầng đường sắt. Trong đó, Thông tư nhấn mạnh các yêu cầu bảo đảm trật tự, an toàn giao thông tại đường ngang, cầu chung, hành lang an toàn đường sắt và phạm vi bảo vệ công trình thông tin - tín hiệu.

Thông tư số 34/2025/TT-BXD là cơ sở pháp lý quan trọng để giải quyết triệt để các vấn đề tồn đọng như chuẩn hóa nút giao, đưa ra các quy tắc chi tiết về việc xây dựng nút giao khác mức (ưu tiên thay thế cho đường ngang đồng mức) và quy định về cấp phép, cải tạo, bãi bỏ đường ngang; chi tiết hóa việc kết nối tín hiệu đèn giao thông đường bộ với tín hiệu đèn báo hiệu đường sắt tại các đường ngang, tăng cường thông tin hỗ trợ cảnh giới tại các điểm giao cắt, giúp giảm thiểu rủi ro tai nạn.

Bên cạnh đó, quy định rõ ràng về việc cấp giấy phép xây dựng công trình thiết yếu trong phạm vi đất dành cho đường sắt, giúp cơ quan quản lý nhà nước kiểm soát chặt chẽ các hành vi lấn chiếm và vi phạm hành lang ATGT đường sắt.

Đối với người tham gia giao thông khi qua đường ngang, cầu chung phải ưu tiên tuyệt đối phương tiện đường sắt, chấp hành hiệu lệnh của nhân viên gác chắn và hệ thống tín hiệu; dừng đúng vị trí quy định khi có đèn đỏ, chuông, còi, barie hoặc theo hướng dẫn của người làm nhiệm vụ. Người dân không được tự ý mở chắn, không tụ tập, buôn bán, phơi nông sản trong hành lang an toàn; người đi bộ, xe thô sơ và gia súc phải đi đúng phần đường được bố trí trên cầu chung...

Lãnh đạo Sở Xây dựng TP.HCM cho biết, tuyến đường sắt Bắc - Nam đi qua địa bàn TP.HCM có chiều dài từ Km 1703+300 đến Km 1726+588, với 37 vị trí giao cắt đồng mức giữa đường bộ và đường sắt. Trong đó có 35 đường ngang hợp pháp (29 vị trí có gác chắn, 6 vị trí có cảnh báo tự động) và 2 lối đi tự mở tại Km 1705+500 (phường Tân Đông Hiệp) và Km1 707+175 (phường Dĩ An).

Thực hiện Thông tư 34 và chỉ đạo của Chính phủ, UBND TP.HCM đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo quyết liệt. Trong đó có yêu cầu xử lý dứt điểm các lối đi tự mở qua đường sắt; tăng cường kiểm tra, rà soát các trường hợp xây dựng, sửa chữa công trình trong phạm vi hành lang an toàn đường sắt; kiên quyết xử lý và yêu cầu khôi phục hiện trạng ban đầu theo quy định pháp luật.

TP cũng giao rõ trách nhiệm cho UBND các phường, xã có đường sắt đi qua trong việc xây dựng kế hoạch quản lý, bảo vệ hành lang an toàn giao thông đường sắt; thống kê, lập hồ sơ các trường hợp vi phạm; tổ chức thu hồi, giải tỏa các công trình lấn chiếm theo thẩm quyền.

Song song với công tác quản lý, TP.HCM đặc biệt chú trọng tuyên truyền, phổ biến pháp luật về an toàn giao thông đường sắt. Công an Thành phố, Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan đã phối hợp tổ chức nhiều đợt tuyên truyền tại khu dân cư, trường học, khu vực có đường sắt đi qua; phát tờ rơi, cẩm nang pháp luật; xây dựng tin, bài, phóng sự trên các cơ quan báo chí và truyền thông nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng.

Lực lượng Cảnh sát giao thông tăng cường tuần tra, kiểm soát tại các điểm giao cắt, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm như vượt rào chắn, dừng đỗ trong phạm vi đường ngang, lấn chiếm hành lang an toàn, phá hoại hàng rào bảo vệ đường sắt. Qua đó từng bước lập lại trật tự, kỷ cương trong bảo đảm an toàn chạy tàu.

Liên quan công tác khai thác đường sắt, đại diện Tổng công ty Đường sắt Việt Nam cho biết, hiện trên địa bàn TP.HCM còn 42 vị trí vi phạm hành lang an toàn đường sắt, 49 vị trí vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thông tin tín hiệu, cùng 40 điểm tiềm ẩn nguy cơ tai nạn. Nhiều hộ dân sinh sống lâu năm trong phạm vi đất dành cho đường sắt, cùng các công trình tín ngưỡng, hạ tầng cũ, khiến việc xử lý, di dời gặp không ít khó khăn.

Bên cạnh đó, hệ thống hàng rào bảo vệ đường sắt tại một số khu vực đã xuống cấp, hư hỏng hoặc chưa được đầu tư đồng bộ, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn chạy tàu. UBND TP.HCM đã kiến nghị Bộ Xây dựng và Cục Đường sắt Việt Nam sớm chỉ đạo kiểm tra, sửa chữa, bổ sung hàng rào để bảo đảm an toàn trong quá trình khai thác.

Trước những tồn tại nêu trên, TP.HCM xác định việc triển khai Thông tư 34/2025/TT-BXD là nhiệm vụ lâu dài, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của người dân.

Thành phố tiếp tục chỉ đạo các địa phương có đường sắt đi qua xây dựng kế hoạch chi tiết, xử lý dứt điểm lối đi tự mở, giải tỏa vi phạm hành lang an toàn, đồng thời tăng cường tuyên truyền để hình thành thói quen chấp hành pháp luật của người tham gia giao thông.

Việc siết chặt quản lý, xử lý nghiêm vi phạm cùng nâng cao ý thức cộng đồng được kỳ vọng sẽ góp phần xây dựng môi trường giao thông đường sắt an toàn, thông suốt, giảm thiểu tai nạn, bảo đảm an toàn cho người dân và hoạt động vận tải đường sắt trên địa bàn TP.HCM trong thời gian tới.

TP.HCM xử lý dứt điểm lối đi tự mở, bảo đảm an toàn đường sắt theo Nghị định 65/2018/NĐ-CP

TP.HCM khẩn trương xóa bỏ lối đi tự mở qua đường sắt theo quy định tại Nghị định 65/2018/NĐ-CP và Quyết định 358/QĐ-TTg, đồng thời tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm và củng cố hệ thống hàng rào bảo vệ để bảo đảm an toàn đường sắt.